Alan korkusu olarak bilinen agorafobi sahibi bireylerde anksiyete probleminin kaçınılmaz olduğunu söyleyen Klinik Psikolog Dr. Hüseyin Ebadi, “Bireyin altı aydan fazla süren, korktuğu, anksiyete duyduğu alanın ne olduğunu kavraması çok kıymetli. Baş edilemeyen durumlarda kesinlikle psikiyatrik ve ruhsal dayanak alması, hastalığın şiddetinin artmasını önlemesi için çeşitli terapi tekniklerinden faydalanılması gerekir” dedi.

Temelinde derdin olduğu, panik atak, kusma ve üşüme üzere çeşitli fizikî belirtilerin de görüldüğü ve ‘alan korkusu’ olarak bilinen agorafobi sahibi şahıslarda anksiyete sıkıntısının kaçınılmaz olduğunu aktaran Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Ebadi, agorafobinin açık alanlarda da görülebileceğini belirterek erken tedavinin değerli olduğunu belirtti.

“KAÇMANIN GÜÇ OLDUĞU FİKRİ İLE GELİŞİYOR”

Agorafobinin tarifini yaparak konuşmasına başlayan Dr. Ebadi, “Eski Yunanca’da ‘alan korkusu’ olarak bilinmekte ve kişiyi zorda bırakacak fizikî belirtiler ortaya çıkarsa kaçmanın ya da yardım almanın sıkıntı olduğu niyeti ile gelişen korku ve belli durumlara, alanlara girmekten kaçınma olarak tanımlanmaktadır” diye konuştu.

“BİR UYARMA BİÇİMİDİR”

Günlük yaşantıda rastlanan durumlara karşı duyulan endişe ve daima devam eden bir tasa hali olduğunu aktaran Dr. Ebadi, “Stres merkezli olan anksiyete, günlük hayatın idamesinde karşılaşılan problemler ile baş edebilmeyi ve münasebetiyle muhtemel durumlar karşısında süratli kararlar verilebilmesine ortam hazırlarken, beynin gerilime verdiği reaksiyon ile ilerde yaşanabilecek tüm mümkün tehlikeler bağlamında bir uyarma biçimidir” dedi.

“AÇIK ALANDA DA OLABİLİR”

Agorafobinin açık alanlarda da ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Ebadi, “Sürekli ve devam eden kaygı halinin bireyde ruhsal sıhhatine olumsuz tesiri kaçınılmaz olurken günlük işlerindeki randımanı de azalabileceğini ve hasebiyle anksiyete bozukluğu çok çeşitli olmasına karşın tasa ve dert merkezli olan bu hastalığın, çocukluk çağında yaşanılan aksilikler, travmalar ve mutsuzluklar arttıkça bireyin ileriki periyotlarda yaşayabileceği anksiyete riski de eş vakitli artmaktadır. Bu bağlamda, agorafobisi olan bireylerde anksiyete sorunun varlığı kaçınılmazdır. Lakin alan korkusu olarak bilinen agorafobi rastgele bir duruma karşı değil” diyerek sorunun tam olarak bir alana, bir yere yahut bir yere karşı duyulan bir fobi çeşidi olduğunu söyledi.

Dr. Ebadi, kelamlarına şöyle devam etti:

“Dolayısıyla agorafobisi olan bireylerde, toplu taşıma araçlarını (vapur, otobüs, uçak, tren vb.) kullanma, açık alanlarda (parklar, köprüden geçme vb.) bulunma, kapalı alanlar yahut ticari-kamusal alanlarda bulunma (alışveriş merkezi, hastane, sinema ve tiyatro salonları vb.), insan yoğunluğunun fazla olduğu yerler (toplu olarak bulunulan ortamlar, caddeler, ve konserler vb.), asansör kullanımı yahut sırada/kuyrukta bekleme üzere çeşitli açık-kapalı alanlarda seyredebilir.” 

“KORKUNUN ŞİDDETİ, ÖMÜR KALİTESİNİ ETKİLİYOR”

Hastalığın şiddetinin dereceli olarak değişkenlik göstermekte olduğunu ve ne yazık ki kişinin hayat kalitesini de direkt etkilediğinin altını çizen Dr. Ebadi, agorafobide yaşanan kaygının şiddeti, kaçınmalarının derecesini de belirlediği için, korkunun şiddeti arttıkça kaçınma davranışı barizleşir ve kısıtlı bir hayat biçimi ortaya çıkmış olduğunu tabir etti.

Agorafobinin, bireyin günlük hayatını olumsuz istikamette etkilediğini lisana getiren Dr. Ebadi, “Agorafobisi mild yani hafif-orta düzey olan bireyin günlük hayatında hayatını idame ettirebilmesi, toplu taşıma aracını kullanabilmesi yahut alışverişini kendi yapabilmesi mümkünken; hastalığın şiddetine bağlı olan korku-endişe temeli ile barizleşen kaçınma davranışı kişinin ömür konforunu olumsuz istikamette etkilemekte. Örneğin açık alanlar dahi olsa kamuya yahut kalabalığa karışamamakta ve kendini meskenine, inançlı yerine yahut alanına hapsetmektedir ve çoklukla de kendilerini inanç içinde hissettikleri ortamların dışına çıkmak zorunda olduklarında ise sıklıkla yanlarında birilerinin varlığına ihtiyaç duymaktadırlar” dedi. 

“ESAS SORUN: DENETİM KAYBINA DAİR KAYGI”

Agorafobiyi tetikleyen yahut besleyen farklı durumlar olabileceğinin de altını çizen Ebadi, “Yakın vakitte kişinin bir yakınını kaybetmesi, yaşadığı kaybın verdiği acı, hüzün yahut pişmanlık üzere çeşitli duygu-durumlarla baş edememe sonucu agorafobi ortaya çıkabilir. Burada temel sorun, denetimi kaybetme kanısı ile gerçekleşen korku olduğu için denetimin kendisinde olmadığını düşündüğündü alanlarda bu rahatsızlık ortaya çıkabilmektedir. Fakat, her bireyin olaylara gösterdiği tepkiler farklıdır” diyerek bu durumun kişilik özellikleri, etraf ve yetiştirilme ile de kontaklı olduğunu aktardı.

“TEDAVİ SÜRECİ GECİKTİRİLMEMELİ”

Dr. Ebadi, bireyin altı aydan fazla süren, korktuğu, anksiyete duyduğu alanın ne olduğunu kavraması, belirlemesinin çok kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Özellikle yavaş yavaş bu alana kendini maruz bırakması tedavi müddetince çok değerlidir. Fakat, baş edilemeyen durumlarda ise kesinlikle psikiyatrik ve ruhsal dayanak alması, hastalığın şiddetinin artmasını önlemesi için çeşitli terapi formüllerinden faydalanılması da epeyce önemlidir” teklifinde bulundu. 

Kaynak: Demirören Haber Ajansı

Haberler.com