Çanakkale’nin Ezine ilçesine bağlı Dalyan köyü yakınında denize yakın bir alandaki Alexandria Troas Antik Kenti’nde devam eden hafriyatlarda, devrin en büyük ekonomik çöküşünü yansıtan izlere rastlandı.
Çanakkale Boğazı’nın çıkışında yer alan ve Roma kolonisi olduktan sonra bir liman kentine dönüşen Alexandria Troas, milattan sonra 1. ve 4. yüzyıllar boyunca giderek büyüyen güçlü bir iktisada sahip oldu. Nüfusu bu periyotta 100 bin civarına ulaşan lakin 4. yüzyıl sonrası giderek zayıflayan iktisadı ile küçülmeye başlayan kent, 9. yüzyıl sonunda büyük ölçüde terk edildi.
Antik kentin merkezi pozisyonundaki forum içinde bulunan polygonal yapı, podyumlu salon ve tapınak, odeon, hamam ile tiyatro üzere yapılar, bugüne kadar ulaşan kalıntılar ortasında bulunuyor.
Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Prof. Dr. Erhan Öztepe, bu yılki kazılara, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında daha az sayıda bilim insanıyla başladıklarını söyledi.
Çalışmaları 16 kişilik grupla yürüttüklerini belirten Öztepe, 2020 yılı kazılarını iki ana alan olan forum platosu ve aşağı agora bölgesinde sürdürdüklerini anlattı.
Aşağı agoradaki çalışmalara geçen sene başladıklarını lisana getiren Öztepe, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ekonomik zahmette olmalarından ötürü hububat yüklü beslenmişler”
Kelam konusu eşyaların, Doğu Roma (Bizans) devrinin son evreleri olarak nitelendirilebilecek periyoda karşılık gelen ögeler olduğunu vurgulayan Öztepe, “Bununla paralel yalnızca bu bölgede değil, çabucak forumun güney kısmında 2017-2018’deki kazılarla ortaya çıkarılan mezarlarımız var. Bu mezarlarda antropolog arkadaşların yaptığı yaş tayinleri ve çalışmalarda bize bunların geç Bizans devrine ilişkin olabileceği, iskeletlerden elde edilen bilgiler doğrultusunda da büyük çoğunlukla ekonomik manada problemde olmaları nedeniyle hububat yüklü beslenmelerinden kaynaklanan birtakım hastalıklardan ömürlerini yitirdiklerini ortaya koydu.” diye konuştu.
Öztepe, periyoda ait buluntulardan elde edilen bilgileri önemsediklerini belirtti.
Antik kentte toprak yığınları formunda görülen alanları temizlemeye geçen yıl başladıklarını ve bu sene tamamladıklarını kaydeden Öztepe, “Son yaptığımız çalışmada enteresan biçimde milattan sonra 4. yüzyıla ilişkin seramik kesimlerinin bir taban oluşturacak halde yere serildiği, üzerinin toprakla sıkıştırıldığı ve bunun yanı sıra 4. yüzyıla ilişkin yani geç Roma, erken Hristiyanlık periyodu ya da erken Bizans devrine tarihlendirilen imparatorlara ilişkin sikkelerin de bulunduğunu tespit ettik.” bilgisini paylaştı.
“Çöküşün hızlandığı süreçte dev sütunlar ihraç edilemez hale gelmiş”
Öztepe, Alexandria Troas’taki parlak devrin tesirinin 4. yüzyılda iyice zayıfladığına değindi.
Bu yüzyılda kent iktisadında değişimler yaşandığını bildiren Öztepe, şu tabirleri kullandı:
“O meşhur devasa sütunlar artık limandan ihraç edilemez hale geliyor. Din değişiyor zira. Taşlar artık tapınaklar için gerekli olan bir mimari eleman değil, bir kısmı taş ocaklarında kalıyor. Kentin en değerli ekonomik kaynağı, bunlar olmayınca kent ekonomik olarak daralıyor.
2018’de burada bulduğumuz tarım aletlerinin de tam bu sürece eşlik eden bir periyoda ilişkin olduğunu tespit ettik. Son Alexandria Troaslılar biraz fakirlik içinde, biraz kalitesiz derme çatma mimarilerin oluşturduğu yerlerde, tahminen kısıtlı tarım eserlerini tüketerek yaşamalarını sürdürmeye çalışmış. Büyük olasılıkla 13. yüzyıldan sonra da kent 1-2 yüzyıl kadar tekrar Piri Reis ile keşfedilinceye kadar kendi yazgısına terk edilmiş.”
Kaynak: AA
Haberler.com
