Eda Özdemir / Pembenar Özel – Ağzımızın bedenimize açılan kapı olduğunu ve ağız sıhhati ile tüm beden sıhhatinin temaslı olduğu fikri yıllar evvel birçok insanın çoğunlukla yadırgadığı bir durumdu. Yeniden o periyotlarda kalp hastalığından şüphelenen bir tabip, muhtemelen hastayı bir diş doktoruna sevk etmeyecekti. Bu durum, diyabet, hamilelik ya da başka tıbbi durumlar için de geçerliydi. Lakin vakit değişti. Son 5 ila 10 yılda ağız sıhhati ve beden sıhhati ortasındaki mümkün irtibatlara olan ilginin arttığı görüldü. 

Prof. Dr. Yasemin Özkan ”Ağzımız hastalıklara neden olan bakteri ve virüsler için giriş kapısıdır. Ağız içindeki enfeksiyonlar yalnızca bu bölgede hudutlu kalmaz ve bakterilerin ürettiği toksik eserler kan sirkülasyonuna katılarak bireylerin genel sıhhatini etkileyebilir. Bu noktada yapılan bilimsel araştırmalara baktığımızda diş eti iltihabının diyabet, kalp-damar hastalıkları, damar sertliği, hamilelerde düşük ve erken doğum riskini arttırabildiği gösterilmiştir. Bunun yanı sıra ağız ve diş sıhhatinin bozulması, sindirim sistemini etkileyerek mide ve bağırsak rahatsızlıklarına da sebep olabilir. Son vakitlerde yapılan bir çalışmada, önemli diş eti hastalığı olan bireylerin kronik bir rahatsızlığa sahip olma mümkünlüğünün %40 daha fazla olduğunu bildirmiştir. Ayrıyeten şimdiki ulusal ve milletlerarası bilimsel makalelerde de ağız sıhhati makus olan şahısların Covid-19 hastalığını daha şiddetli geçirdiği bildirilmiştir.” açıklamasında bulunarak ağız sıhhatinin kıymetinin altını çizdi.

Ağızdaki yaralar önemli hastalıkların belirtisi olabilir

Ağızda oluşan yara ve aftlar, konuşma, yutkunma ve çiğneme üzere hareketler esnasında zorluğa neden olur ve gündelik hayatı olumsuz tesirler. Üstelik bu cins yaralar kimi hastalıkların belirtileri olabilir. Prof. Dr. Yasemin Özkan, bu cins yaraların sebebinin herpes, frengi, herpanjina üzere enfeksiyonlar kaynaklı olabileceği üzere; Behçet hastalığı, kan hastalıkları, vitamin eksiklikleri, bağırsak hastalıkları, romatolojik hastalıklar ve hatta AIDS hastalığına bağlı olarak oluşabileceğini söyledi.

Özkan, ağız içinde oluşan yaraların bazen birkaç gün içerisinde resen güzelleşebilecek küçük çizikler formunda olabilirken birtakım durumlarda iltihaplanarak aft ismi verilen ağrılı yaralara dönüştüğünü; tedavilerinde ise çoklukla doğal prosedürler, gargaralar ve kimi durumlarda da antibiyotiklerden yararlanılabileceğini belirtti. Ağız yaralarının daima olarak tekrarladığı yahut birkaç gün içerisinde iyileşmeyip büyümeye ve kötüleşmeye devam ettiği durumlarda altında yatan farklı bir hastalık olma ihtimalinin epey yüksek olduğunu söyleyen Özkan, yaraya yönelik tedavi uygulanırken tıpkı vakitte farklı bir hastalık olup olmadığının da araştırılması gerektiğini söyledi.

Dişleri günde 2 kere fırçalamak kâfi değil

Sanılanın bilakis günde en az 2 kere 2 dakika dişleri fırçalamak diş sıhhati için kâfi değildir. En faal ve hakikat fırçalamayı yapsak bile diş yüzeylerinin fakat görünen alanlarını temizleyebildiğimizi söyleyen Özkan, diş fırçalarının da kullanıma bağlı olarak vakitle tesirini ve verimliliğini kaybettiğini söyledi. Özkan, tesirli bir fırçalama için diş fırçalarının 3 ayda bir değiştirilmesini önerdi.

Diş ortalarında kalan yemek artıkları ve bakteri plaklarını temizlemek için diş ipi ya da orta yüz fırçaları günde en az bir sefer tercihen de akşam dişler fırçalandıktan sonra kullanılması gerektiğini söyleyen Özkan, dişlerle birlikte lisan temizliğinin de ağız sıhhatinin olmazsa olmazlarından olduğunu söyledi. Bu sebeple lisan yüzeyinin de diş paklığı tamamlandıktan sonra fırça ile temizlenmesi gerektiğini söyleyerek, diş çürüklerine ve dişeti hastalıklarına yol açan bakteri plağı birikimine mani olabileceğimizi söyledi. Bunun yanı sıra ağız bakımını desteklemek için ek olarak da gargaraların da kullanılabileceğini söyleyen Özkan, ağız gargaralarının hiçbir vakit diş fırçalamanın yerine geçmeyeceğini; yalnızca ağız bakımını desteklemek maksadıyla kullanılabileceğini belirtti.

Ağız sıhhati doğumdan itibaren başlar

Yeni doğan bir süt bebeğinin bile ağız bakımının yapılması, emzirme sonrası pak bir bezle ağız içinin silinmesi gerektiğini söyleyen Özkan, dişlerin çıkmasını takiben de uygun fırça ve macunlarla dişlerinin fırçalanması gerektiğini söyledi. Bunun yanı sıra iki yaş ve altındaki çocuklara diş macununu tükürmeyi öğretmenin sıkıntı olduğu periyotta mutlaka florür içermeyen bir diş macunu kullanılması gerektiğini söyleyen Özkan, fazla florür alınan durumlarda dişlerde renklenme yahut çukurcuklanma görülebileceğinin altını çizdi.

3 yaş üstü çocuklarınızın dişleri çıkmaya başlar. Sağlıklı ergen dişleri için bunları pak tutmak büyük ehemmiyet taşımaktadır. Bu yaşlarda dişlerini fırçalamasını sağlamak güç olabilir lakin dişlerinin günde iki sefer temizlenmesi değerlidir. Özkan, diş minesinin korunmasına ve güçlendirilmesine yardımcı olan, en az 500 ppm florür içeren florürlü bir diş macunundan bezelye tanesi büyüklüğünde kullanılabileceğini söylerken; çocuğunuzun alışabilmesi için hafif, nane aromalı bir diş macunu denenmesini öneriyor.

Prof. Dr. Yasemin Özkan, ”Çocuğunuz 7 yaşına gelene dek dişlerinin fırçalanmasından siz sorumlu olmalısınız. Onların tekniklerini geliştirmelerine müsaade verebilirsiniz. Lakin, çocuğunuzun dişlerini tekrar de kendiniz fırçalamanız gerekir. 8 yaşına yaklaştıklarında, kendi dişlerini fırçalamalarına müsaade verebilirsiniz, lakin tekrar de başlarında bulunmalısınız. Çocuklarımızın birinci rol modelinin bizler olduğumuzu düşünürsek onlara örnek olmak ismine bizler de onların göreceği halde hatta birlikte diş fırçalayarak onlara bu alışkanlığı kazandırmalıyız.” dedi

Doğal yollarla diş beyazlatma sistemleri birçok vakit başarısız oluyor

Prof. Dr. Yasemin Özkan, ”Diş beyazlatma süreci profesyonel bir yaklaşım gerektirir. Doğal denilebilecek birtakım malzemelerin kullanımı ekseriyetle hüsranla sonuçlanır. Hatta halk ortasında yaygın olarak kullanılan karbonatla diş fırçalama başlangıçta diş lekelerini temizleyip dişleri beyazlatıyor üzere görünse de mine üzerinde oluşturduğu çizikler yüzünden vakitle dişlerde daha da kalıcı renklenmelere sebep olur. En doğrusu diş beyazlatma sürecinin diş doktorları tarafından uygulanmasıdır.” diyerek diş beyazlatmayı denerken oluşabilecek tesirler hakkında uyardı.

Diş macunu seçerken bu faktörlere dikkat edin

Diş macunu seçerken en kıymetli noktanın flor içeriği olduğunu söyleyen Özkan ”Macunlar içerisindeki flor oranı değişiklik gösterdiğinden yüksek çürük riskine sahip, 6 ay-2 yaş ortası çocuklarda 500 ppm, 2-6 yaş ortası çocuklarda 1000 ppm, 6 yaş ve üstü çocuklar ve yetişkinlerde 1450 ppm konsantrasyona sahip macunların kullanılması önerilmektedir. Diş macunu alırken başka bir dikkat edilmesi gereken nokta macunun farklı renklerde olmamasıdır. Macun beyaz yahut tek renk olursa fırçalarken kanama olduğunda daha rahat bir formda fark edilir. Macunun içerisindeki partiküllerin diş yüzeyini çizmeyen tipte olmasına da ihtimam gösterilmelidir. Diş yüzeyi çizilmeleri ileride diş renklenmelerine yol açar. Hassasiyet sorunu olan bireyler de diş macunu seçerken hassasiyet giderici özellikte olanları tercih etmelidir. Zira hassasiyet giderici macunların içerisinde bulunan birtakım iyonlar açığa çıkan dentin kanallarını tıkayarak hassasiyeti mahzurlar.” açıklamasında bulundu.

Diş ve diş eti sıhhatini korumak için bu yiyecekleri tüketin

Süt ve süt eserlerinin diş ve diş eti sıhhatini korumak için en iyi seçeneklerden birisi olduğunu belirten Prof. Dr. Yasemin Özkan, ”Bu besinler yüksek ölçüde kalsiyum ve fosfor ile mineral oluşturulması için yardımcı olurlar. Yüksek su içeriğine sahip besinler meyve ve sebzelerin içerdikleri şekerin tesirlerini seyrelttiği için diş ve diş eti sıhhatini korumak için çok uygundur. Bu besinler birebir vakitte dişleri çürümeye karşı koruyan tükürük akışını artırma eğilimindedir. Meyve ve sebzeler içinde en iyi seçenek sert, katı ve gevrek olanlardır. Dişler için yararlı olan meyve seçenekleri ortasında elma, çilek ve armut vardır. Kimi iyi, gevrek sebzeler ortasında ise brokoli, havuç, kabak ve kereviz bulunmaktadır. Çiğ kereviz bilhassa çok yararlıdır bunun nedeni ekstra çiğnemeye muhtaçlık duyulması böylelikle diş etlerine masaj yapması ve onları temizlemesidir. Kereviz bu özellikleri sayesinde diş ve diş etlerinin sağlıklı kalmasına epeyce yardımcı olan besinlerden biridir.” diyerek ağız ve diş sıhhatine iyi gelen besinler hakkında bilgi verdi.