Hindistan’da başşehir Delhi ve bir çok kentte hastaneler büsbütün dolup taştığı için, beşerler hastalarını konutta tedavi etmenin yolunu bulmaya çalışıyor. Lakin oksijen tüpleri ve en çok kullanılan ilaçların fiyatları karaborsada denetimsiz bir biçimde yükselirken bu da çok zorlaşmış görünüyor.
Anshu Priya Pazar gününün büyük kısmını, durumu giderek berbatlaşan kayınpederine oksijen tüpü aramakla geçirdi. Ona Delhi’deki hastanelerde yatak bulamamıştı. Oksijen tüpü satan dükkanlardan sonuç alamayınca arayışını karaborsada sürdürmek zorunda kaldı.
Sonunda bir oksijen tüpüne karaborsada 50 bin rupi (yaklaşık 5 bin 570 lira) üzere inanılmaz bir para ödemek zorunda kaldı. Bu tüpler olağan şartlarda yalnızca 6 bin rupiye (yaklaşık 670 lira) satılıyor.
Artık eşinin annesi de nefes almakta zahmet çekiyor ve. Anshu onun için de endişeleniyor. Fakat karaborsadan bir tüp daha almaya gücü yetmeyebileceğini söylüyor.
BBC de çok sayıda oksijen tüpü satıcısını arayıp buldu ve bunların birden fazla da olağan fiyatın en az 10 misli para istedi.
Anshu yakınlarını konutta hayatta tutmaya çalışan binlerce şahıstan yalnızca biri. Delhi, Noida, Lucknow, Allahabad ve Indore dahil bir çok kent ve bölgedeki hastanelerde artık yatak yok ve aileler bu yüzden ağır hastalarını konutlarda kurabildikleri düzeneklerle tedavi etmeye çalışıyor.
Tek bir ağır bakım yatağı kalmayan başşehir Delhi bilhassa çok makûs durumda. Gücü yetenler hastalarına hemşire tutuyor ve telefonla hekimlere danışarak yakınlarının nefes almaya devam etmesini sağlamaya çalışıyor.
Hindistan’da günlük hadise sayıları 350 bini aştı ve bu dünyada daha evvel görülmemiş bir seviye. 352 bin 991 günlük olayın açıklandığı Pazartesi günü, üstüste rekor sayıların açıklandığı beşinci gündü. Son 24 saat içinde hastalıktan hayatını yitirenlerin sayısı ise 2 bin 812 olarak açıklandı.
Salgının bu süratli yükselişi bir çok hastanenin kapasitelerinin yetersiz kalmasına ve hasta yakınlarının konutlarda bakım nizamı kurmaya çalışmasına yol açtı. Lakin test yaptırmaktan, röntgen yahut tomografi çektirmeye kadar her denetim büyük uğraşlar gerektiriyor.
Laboratuvarların iş yükü o kadar arttı ki bir testin sonucunu almak üç gün sürebiliyor. Bu da hekimlerin, tedavi sürecinde hastalığın hangi etapta olduğunu belirleyebilmesini güçleştiriyor. Tabip hastaya ne tedavi uygulayacağını belirlemek için akciğer tomografisini görmek isityor lakin bunun için randevu alınması bile günler sürüyor. Hekimler bu gecikmelerin hastalar için çok riskli olduğuna dikkat çekiyor.
Tıpkı biçimde PCR testleri de günlerce alınamıyor. Bir çok ağır hasta, ağır bakımda yer olsa bile Covid testlerini bir türlü olamadıkları ve müspet oldukları tescil edilmediği için hastaneye yatırılamıyor.
Konutta nasıl tedavi nasıl olunuyor?
Anuj Tiwari biri çok hastaneden geri çevrilen erkek kardeşinin tedavisini yürütmesi için bir hemşire tutmuş.
Birtakım hastaneler yatak kalmadığını söylemiş, kimileri da oksijenleri tükendiği için yeni hasta alamadıklarını.
Delhi’de oksijen tüpü bulunamadığı için ölen hastalar var.
Kentteki hastaneler çok sıkıntı durumda, gün gün kaç saatlik oksijenleri kaldığı konusunda ihtarlar yayınlıyorlar. Hükümet bu ihtarlar üzerine harekete geçip tankerle o hastaneye çoğunlukla bir gün daha yönetim edecek oksijen yolluyor.
Anuj Tiwari hastanelerin durumu bu türlü olunca kardeşinin bakımı için hemşire tutmanın yanısıra, nefes almaya devam edebilmesi için büyük paralar ödeyerek, havadan oksijen çekip ağırlaştıran bir de aygıt almış.
Görüştüğü hekim ayrıyeten anti-viral bir ilaç olan remdesiviri de temin etmesini tavsiye etmiş. Hindistan’da acil kullanım müsaadesi verilen bu ilaç hekimler tarafından yaygın olarak kullanılıyor. Aslında Ebola hastalığına karşı üretilmiş olan bu ilacın Covid-19 karşısında ne kadar tesirli olduğu ise dünya çapında hala tartışılıyor.
Tiwari ilacı hiç bir eczanede bulamayınca karaborsadan aramaya mecbur kalıyor. Kardeşinin durumu ciddiyetini koruyor ve danıştığı hekim remdesivir tedavisi görebileceği bir hastaneye kaldırılması gerekebileceğini söylüyor.
“Yatak yok. Ne yapacağım? O kadar çok para harcadım ki elimde pek bir şey de kalmadı, onu öteki bir yere de götüremem ki!” diyor Tiwari.
İlaçlar karaborsada: Remdesivir ve tocilizumab
Remdesivir bulunamadığından hastalarını meskende hayatta tutmaya çalışanlar bu ilacın peşinde. Hastalarının hastaneye yatması gerekir ve mümkün olursa ilacın hazır olmasını istiyorlar.
BBC’nin görüştüğü karaborsa ilaç satıcılarının birden fazla ilacın tedarikinde sorun olduğunu bu yüzden yüksek fiyat istemek zorunda kaldıklarını söylüyor.
Hükümet yedi şirkete Hindistan’da remdesivir üretmesi müsaadesi verdi ve üretimi artırmalarını istedi.
Ama bu bahisteki kelamlar şimdi pratikte bir tesir yaratmamış üzere görünüyor.
Salgın hastalıklar uzmanı Dr Lalit Kant üretimi artırma kararında çok geç kalındığını, hükümetin ikinci dalgaya çok daha evvelce hazırlanmaya başlaması gerektiğini söylüyor.
“Ama ilaç nasıl oluyorsa karaborsada bulunuyor. Bu da tedarik zincirinde devletin denetleyemediği bir sızıntı olduğunu gösteriyor” diye ekliyor.
Hindistan’da Covid tedavisinde kullanılan bir diğer ilaç da tocilizumab ve bunun tedarikinde de kasvet var.
Bu ilaç olağan olarak romatizma tedavisinde kullanılan bir çeşit kortizon lakin teneffüs aygıtına bağlanması gereken çok ağır hastaların hayatta kalma talihini artırdığını gösteren birtakım araştırmalar var.
Tabipler bu ilacı çok ağır hastalara veriyor lakin tekrar de piyasadan yok olmuş.
İlacı ithal edip ülkede dağıtımını yapan Cipla isimli şirket talebi karşılamakta zahmet çekiyor.
Tocilizumab’ın 400 mg’ı olağan olarak 32 bin 480 rupi. Ancak Kamal Kumar babası için bir doza 250 bin rupi ödemiş. Fiyatın “akıllara ziyan” olduğunu lakin çaresizlikten ödemek zorunda kaldığını söylüyor.
Lakin Hindistan’da bu parayı ödeyebilecek bireylerin sayısı fazla değil.
Kamu sıhhati uzmanı Anant Bhan hükümetin ilaçları çok büyük ölçülerde alıp dağıtımını kendisinin yapması gerektiğini söylüyor.
“İlacın bırakın karaborsa fiyatını, resmi fiyatını bile ödeyebilecek çok az insan var. Bu da planlamanın olmadığını gösteriyor. Hükümet olabilecekleri kestirip planlayamadı. Beşerler mukadderatlarına terkedildi” diye ekliyor.
İlaç dolandırıcıları, geçersiz ilaçlar
Bir sorun da düzmece ilaçlar. Karaborsada uydurma remdesivir satılıyor.
BBC, bir karaborsa ilaç satıcısına, sattığı ilacın üreticisinin Hindistan’da bu ilacı üretme ruhsatına sahip şirketler ortasında olmadığını, uydurma ilaca benzediğini söylediğinde, “Yüzde 100 orijinal” karşılığını aldı.
Üstelik ilacın ambalajı üzerindeki yazılar imla kusuruyla doluydu. Lakin satıcı omzunu silkeleyerek, götürüp istediğimiz laboratuvarda analiz ettirebileceğimizi söyledi. Ambalajda ismi geçen şirket internette de hiçbir formda bulunamıyor.
Lakin beşerler o denli büyük bir çaresizlik içinde ki kuşkulu eserleri bile almakta tereddüt etmiyorlar.
Beşerler toplumsal medyada oksijen ve ilaç satan şahısların telefon numaralarını paylaşıp duruyor fakat bunların güvenilirliğini denetim eden yok.
İsmini vermek istemeyen bir IT (bilişim teknolojisi) uzmanı, hemen bir oksijen tüpü ve remdesivir bulmaya çalıştığını, Twitter üzerinden bir numara bularak aradığını anlattı. Bu bireyle temasa geçtiğinde ön ödeme olarak 10 bin rupi ödemesi istenmiş.
“Parayı yolladığım an, bu kişi benim numaramı engelledi” diyor.
Çaresizlik insanları her şeye inanmaya yatkın hala getiriyor ve bu da karaborsayı besliyor.
Bir çok eyalet hükümeti remdesivir karaborsasını engelleme kelamı verdi ve gözaltına alınanlar da oldu fakat kara piyasa çok etkilenmiş görünmüyor.
Kardeşini hayatta tutmaya çalışan Anuj Tiwari, içine düştükleri durumda istenen parayı ödemekten öbür dermanları olmadığını söylüyor ve ekliyor:
“Görünen o ki hastanede tedavi olmanın imkanı yok ve artık sevdiklerinizi meskende de kurtaramıyorsunuz” diyor.
Haberler.com
