Crohn hastalığı nedir, ne manaya geliyor? Crohn hastalığı ne demek? Crohn hastalığı tedavisi var mı? Crohn hastalığı kronik bir rahatsızlık mı? Crohn hastalığı belirtileri nelerdir?

CROHN HASTALIĞI NEDİR?

Crohn hastalığı (Latince: enterocolitis regionalis), kronik ve iltihabi bir bağırsak hastalığıdır. Ağızdan anüse kadar sindirim sisteminin rastgele bir kısmında ya da birebir anda birkaç farklı kısmında aralıklı iltihaplar ile kendinı gösterir. Bulaşıcı olduğu kanıtlanamamıştır. Bir öteki kronik iltihabi bağırsak hastalığı olan ülseratif kolit ile bir arada bu kümenin ana öğelerini oluştururlar. Her yıl 100.000 şahıstan 5-7’si bu hastalığa yakalanır. Sıklığı kuzeye gidildikçe artar. Onlu, yirmili yaşlarda ve 45 ile 65 yaşları ortasında daha çok görülmektedir. Fakat her yaş kümesinden insan bu hastalığa yakalanabilir. Hastalığın 3 bariz tipi vardir. Bunlar inflamatuar crohn, fistülize crohn ve fibrostenoze crohn’dur. Ulseratif kolit ile benzeri ozellikler tasimasi nedeniyle ismi gecen hastalik ile Crohn ortasında karar vermeyi guclestiren olaylarda entermediyer (intermediary, ing/intermadiaire, fr: ara) bağırsak rahatsızlığı tabiriyle isimlendirilen bir orta kategori de yaygindir.

CROHN HASTALIĞI SEBEPLERİ NELERDİR?

Şu anda, hastalığın sebepleri, oluşumu ve gelişimi net olarak bilinmemektedir. Genel kanı genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin hastalığı tetiklediği tarafındadır. Tıpkı vakitte bir özbağışıklık hastalğı olarak da sınıflandırılır. Bunun sebebi hastalığın bağışıklık baskılayıcı ilaçlara verdiği olumlu reaksiyondur.

Başka mümkün sebeplerin çok paklık ve sıhhat standardlarının bağırsak florası üzerindeki tesiri, psikosomatik faktörler yahut hayvanlarda da Johne hastalığına sebep olan mikobakteri cinsleri ile ilgili olduğuna inanılmaktadır. Bayan ve erkeklerde dağılımı birebirdir. Sigara içenlerin bu hastalığa yakalanma riskleri içmeyenlere nazaran daha fazladır.

Bu hastalığın genel seyri hastalıktan oluşan şikayetlerin artması (lat. Exacerbatio) ve çoğunlukla belirtilerin tedavisi sonucu oluşan remisyonların birbirini takibi formundadır. Vakit aralıkları ve tedaviye karşılık hastadan hastaya farklılık göstermektedir.

CROHN HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Birinci belirtiler yorgunluk, halsizlik, uykuya eğilim, karında şişlik ve ağrı, karnın çoğunlukla sağ alt bölgesinde ağrı ve kanlı da olabilen ishaldir. Birebir vakitte sebepsiz ateşlenme, kusma, iştahsızlık ve kilo kaybı görülebilir. Bu belirtilerin biri ve birkaçı hastalık sırasında görülmeyebilir. Aşağıda sayılan mümkün komplikasyonlar hastalığın başlangıç evresinde görüldükleri takdirde ise, süratli ve hakikat teşhis koymayı zorlaştırabilirler. Hastalığın nerede olduğuna, inflamasyonun ne kadar şiddetli olduğuna ve belirtileri algilama durumuna bağlı olarak semptomlar değişkenlik gösterebilir. En yaygın yerleşim ince bagırsağın sonudur.

CROHN HASTALIĞI TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Bu hastalığı oluşturan sebeplerinin bilinmemesi yüzünden şimdi kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalığın atak devirlerinde belirtilerin ve şikayetlerin en aza indirgenmesi, mümkünse tedavisi; bu başarıldıktan sonra da remisyonun olabildiğince uzatılması şu an için geçerli olan tedavi metodudur. Genelde azma periyodunda bir çeşit steroid hormon olan glukokortikoidler ya da diğer kortizonlar, salisilazosülfapiridin ya da 5-aminosalisilik asit ile birlikte kullanılır. uzun vadeli kortikosteroid kullanımında ağızdan alınacak kalsiyum dayanağının ihmali, önemli derecede osteoporoza neden olabilir. Remisyonun uzatılması ise Azathioprin üzere bağışıklık baskılayıcı ilaçlarla sağlanır. Azathioprin kullanımı sırasında da folik asit takviyesi ihmal edilmemelidir. Remicade (infliximab) ve Humira (adalumimab) isimli bagisiklik sistemi baskilayici yeni jenerasyon tedaviler ve büsbütün yenilikci oldugu dusunulen aferez tedavisi daha az yayginlikta kullanilmaktadir. Bu ilaç ve tedavilerin tumunun istenmeyen yan tesirleri olabilecegi goz gerisi edilmemeli ve bilhassa tedavi başlangicinda hasta, tabip tarafından sık denetim edilmeyi ihmal etmemelidir.

Bu tedaviler diyet ve gerilim azaltıcı tedbirlerle desteklenebilir. Hastalık için ek olarak ruhsal ya da psikiyatrik dayanak gerekli olabilmektedir. Bu hastalığın genel seyri, her hastada farklı oluşmaktadır. Bundan dolayıdır ki, genel bir diyet hazırlanamamaktadır. Hastalara verilecek tavsiye genelde “size ne dokunuyorsa onu yemeyin” halinde olur. Hastalığın ağır seyrettiği durumlarda iştahsızlığın önüne geçemek emeliyle baharatların istikrarlı olarak kullanılmasında fayda olabilir. Fakat, genelde yağlı kızartmaların, çok kakao ve şekerin, mayalı içecek ve mayalı içkilerin (bira ve şarap) ve hatta kimi örneklerde mayalı yiyeceklerin, çiğ meyve ve pişirilmemiş sebzeler üzere hazmi sıkıntı olan yiyeceklerin hastayı rahatsız edebileceğine inanılır. Pişmiş sebzeler ve kompostolar, haşlama yemekler, az yağlı balık ve etler (kızartma olmamak kaydıyla) ziyanı görülmediği sürece tüketilebilir, bağırsakların nizamlı çalışmasını sağlamak emeliyle denetimli olarak alınan lifli besinlerin yararı gözlenmiştir. Hastalıkta bağırsaklar vazifelerini tam olarak yerine getiremediği için, kimi vitamin, yağ ve mineraller bedene alınamamaktadır. Bu üzere durumlarda multivitamin ve mineral takviyeleri ya da dengeleyici sıvı besinler (örn. Modulen) kullanılabilir. Hastalıkta – bilhassa çocukların hastalanmasında – bir beslenme uzmanın tavsiyesinin alınmasında büyük fayda vardır.

Crohn hastalığı önemli ve kronik bir hastalık olmakla birlikte tedavi ve denetim altındaki hastalarının hayat kaliteleri ve hayat müddet beklentileri hasta olmayanlardan daha az değildir.

CROHN HASTALIĞI MUHTEMEL KOMPLİKASYONLARI

Hastalığın ilerleyişine ve safhalarına nazaran aşağıdaki komplikasyonlar ortaya çıkabilir:

• – Eklem ağrıları, artrit
• – Göz iltihapları (üveit)
• – Deri iltihapları (Erythema nodosum, Pyoderma gangraenosum), ağızda apse

Ayrıyeten:

• – Bağırsak tıkanıklığı(Ileus)
• – Fistül: Sıklıkla görülür ve tekrarlayabilir.
• – Apse
• – Bağırsaklarda kanama
• – Toksik megakolon(=”Zehir” sebebiyle genişleyen kalın bağırsak): Crohn hastalığında seyrek rastlanırken bir öteki iltihabi bağırsak hastalı olan ülseratif kolitte daha sık gözükür.
• – Karsinom: Bağırsak kanseri riski Crohn hastalarında daha yüksek olmakla birlikte, sık denetimler nedeniyle bunun erken teşhis talihi daha yüksektir.
• – Osteoporoz yahut kemik erimesi osteopeni: Bağırsakların fonksiyonlarını tam olarak yerine getirememesiyle ortaya çıkan emilim bozukluğunun (malabsorpsiyon) yanı sıra kortizon tedavisinin yan tesirlerinden biridir.
• – Safra kesesi taşları

oluşabilir.

CROHN HASTALIĞI TEŞHİSİ

Hastalığın belirtileri ve hastanın geçmiş şikayetleri ile birlikte teşhiste şu bilgi ve teknikler kullanılabilir:

– Ultrason

– Kan ve gaita analizi

– Röntgen sineması ve manyetik rezonans görüntüleme (MR)

– endoskopikolonoskopi ve biyopsi.

– Bilgisayarlı tomografi (BT)

Crohn hastalığını ülseratif kolitten ayırt etmek hayli sıkıntı, birtakım durumlarda imkânsız olabilir. Ülseratif kolit kalın bağırsak ve rektumda ortaya çıkar ve aşağıdan üst hakikat yayılır. Ülseratif kolitte iltihap yalnızca bağırsak sümükdokusunda görülür (mukoza ve aşağı mukoza).

Kimi öbür hastalıklar da Crohn hastalığı gibisi belirtiler gösterebilir:

– Apandisit

– Divertikül

– Yersinia Enterocolitica enfeksiyonları

– Bağırsak tüberkülozu

– Dizanteri

– Salmonellosis üzere bulaşıcı başka kolitler

Besin alerjileri ve öbür alerjiler de çok durumlarda sindirim sisteminin farklı bölgelerinde kronik iltahaplanmaya sebep olabilir ve Crohn hastalığına emsal belirtilere yol açabilir.

Haberler.com