Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Putin’in temel atma tönenine katılacağı Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin 3. reaktörünün temel atma merasimi öncesi kritik bir karara imza attı.

KARAR 1 YIL SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK

AYM, 2018’de yayımlanan Nükleer Düzenleme Kurumu’na dair OHAL KHK’sinin birçok hususunu Anayasa’ya ters olduğu münasebeti ile iptal etti. İptal kararları, yasal boşluk doğmaması için 1 yıl sonra yürürlüğe girecek. Hükümetin bu müddette yeni bir yasal düzenleme yapması gerekiyor.

CHP, AYM’YE BAŞVURMUŞTU

CHP, düzenlemenin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu. Başvuruyu pahalandıran Yüksek Mahkeme, düzenlemenin iptaline karar verdi. İptal kararında, KHK’ların bahis, hedef, kapsam ve unsurları tarafından hem dayandıkları yetki kanununa hem de Anayasa’ya uygun olmak zorunda olduğu bildirildi. Yüksek Mahkeme, Nükleer Düzenleme Kurumu’nun kuruluşunu düzenleyen 702 sayılı KHK’nın, KHK çıkarılmasına ait yetki kanuna ters olduğunu belirtti. Yasa kapsamında; lakin anayasa değişikliklerine ahenk sağlanması gayesiyle KHK çıkarılabileceği, lakin 702 sayılı KHK ile yeni bir kurum ihdas edilerek, bu hedefin dışına çıkıldığını vurguladı.

TEZLER NEYDİ?

İptal davasında 702 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin tümünün Anayasa’nın başlangıç kısmıyla 6., 7., 87. ve 91. unsurlarına ters olduğunu öne süren müracaatçıların münasebetleri ortasında şunlar yer almıştı:

– Nükleer Düzenleme Kurumunun (NDK) Kurulmasının Yetki Kanununda bahsi geçen “Anayasa’da yapılan değişikliklere ahenk sağlanması” biçimindeki maksadın kapsamı dışında bulunması nedenliye bu bahiste 7142 sayılı Yetki Kanununa dayanarak KHK ile düzenleme yapılamaz.

– Dava konusu KHK, Yetki Kanununda öngörülen mühletten sonra yayımlandı.

– KHK emel, unsurlar ve müddet bakımından da Yetki Kanunu kapsamında değil.

AYM MÜNASEBETTE NE DEDİ?

Anayasa’da yapılan değişikliklere ahenk sağlanması emeli doğrultusunda Bakanlar Konseyine tanınan yetkinin kapsamının 7142 sayılı Kanunla belirlendiği tabir edilen kararda, hasebiyle bu Yetki Kanunu’na dayanılarak çıkarılan kuralların Anayasa’da yapılan değişikliklere ahenk sağlama emeli taşıması gerektiği kaydedildi.

Kararda, KHK’nın 1. unsuruna nazaran gayesinin, nükleer güç ve iyonlaştırıcı radyasyona ait faaliyetlerin yürütülmesi sırasında çalışanların, halkın, etrafın ve gelecek jenerasyonların iyonlaştırıcı radyasyonun mümkün ziyanlı tesirlerinden korunmasına yönelik uygulanması gereken temel unsur ve asıllar ile tarafların sorumluluklarını ve bu faaliyetler üzerinde düzenleyici denetim yetkisini haiz Nükleer Düzenleme Kurumunun teşkilat, misyon, yetki ve sorumlulukları ile çalışanının özlük haklarına ait temelleri belirlemek olduğu bildirildi. Nükleer güç ve iyonlaştırıcı radyasyon ile ilgili tesis, aygıt, husus ve faaliyetlerin de bu KHK kapsamında olduğu belirtilen kararda, şöyle denildi:

“Çevre ve insan sıhhatiyle direkt ilgili olan nükleer güç ve iyonlaştırıcı radyasyona ait faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ilgililerin korunmasına yönelik temel unsur ve asıllar ile tarafların sorumluluklarının belirlenmesi ve bu faaliyetler üzerinde düzenleyici denetim yetkisini haiz Nükleer Düzenleme Kurumunun kurulması formundaki gayenin Anayasa’da yapılan değişikliklere ahenk sağlanması kapsamında değerlendirilemeyeceği açıktır. Öbür bir tabirle nükleer güç ve iyonlaştırıcı radyasyon faaliyetlerine ait hususlar ile bu alanda yetkili bir kurum kurulmasının Anayasa’da yapılan değişikliklere ahenk sağlamak hedefi kapsamında olmadığı görülmektedir. Hasebiyle dava konusu kuralın Anayasa’nın mülga 91. hususu uyarınca verilen KHK çıkarma yetkisinin hedef ve kapsamı içinde değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır. Kural, Anayasa’nın mülga 91. unsuruna terstir, iptali gerekir.”

İPTAL KARARI OY ÇOKLUĞUYLA

İptal kararı 8’e karşı 7 oyla alınırken, karşı oyların münasebetinde, kelam konusu kanunun daha evvel kurulmuş olan kamu kurum ve kuruluşları konusunda değil, kanun yahut KHK kapsamında yer alan lakin şimdi kurulmamış olan kamu kurum ve kuruluşlarının hayata geçirilmesi konusunda da bir yetki verdiği belirtildi.

Nükleer alanda yapılacak düzenlemeler çerçevesinde icracı kurumların yanı sıra düzenleme yetkisine sahip bir kurumun da gerekliliğini öngören kanun koyucunun, birinci etapta bu sorunu süreksiz bir düzenleme ile halletme yoluna gittiği tabir edilen münasebette, kelam konusu KHK’da, nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi kapsamında, düzenleyici bir kurumun ileride kurulmasından ve bu kurum ihdas edilene kadar düzenleme işlevinin Türkiye Atom Gücü Kurumu (TAEK) tarafından yerine getirilmesinden açıkça bahsedildiği aktarıldı.

Kanunun kendi içerisinde dengeli olacağı varsayımından hareketle, olmayan bir kurumun kurulmasına yetki verilmesi sırasında, belirlenen koşullara uygun bariz bir durum varken, “karşılığı olmayan bir yetki verildiğini” sav etmenin mümkün olmadığı vurgulanan münasebette, “Bu yetki ile ne çeşit bir kurum kurulması halinde yeni değişikliğe uygun hareket edilmiş olunacaktır? Bu soru çoğunluğun bakış açısıyla cevaplandığında, şimdi var olmayan hiçbir kurumun bu yetki kanunu çerçevesinde kurulması mümkün olamayacaktır.” tabirlerine yer verildi.

İptal kararının, yeni düzenleme yapılabilmesi için 1 yıl sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı. Yürürlük tarihine ait karar oy birliğiyle alındı.

Yürürlüğün durdurulması talepleri ise iptal kararının ertelenmesi nedeniyle oy birliğiyle reddedildi.

YARIN MERASİM VAR

Türkiye’nin birinci nükleer güç santrali olacak Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin üçüncü reaktörün temeli yarın (10 Mart 2021) atılacak.

Nükleer güç santrali Akkuyu, toplam 4 bin 800 megavat gücünde 4 üniteden oluşacak. Her reaktör 1200 megavat gücünde olacak. Akkuyu işletmeye alındığında Türkiye’nin elektrik muhtaçlığının yaklaşık yüzde 10’unu karşılayacak. Projenin inşa sürecinde de 6 milyar dolarlık yerli katkının olması hedefleniyor.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin 3’üncü reaktörün temel atma merasimine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin görüntü konferans yoluyla katılacak.

Türkiye ve Rusya ortasında Mayıs 2010’da imzalanan mutabakat kapsamında Mersin’in Gülnar ilçesine bağlı Büyükeceli bölgesinde imali devam eden santralin birinci ünitesinin temeli 3 Nisan 2018’de atıldı.

Geçen yıl nisan ayında ikinci ünitenin temelinin atılmasıyla çalışmaların sürat kazandığı alanda, üçüncü ünitenin inşaat lisansı kasımda alındı ve temel atma merasimi için geri sayım başladı.

Haberler.com