Japon tankerinin karaya oturması sonucu denize sızan petrol, Hint Okyanusu’ndaki Mauritius Adası’na tarihinin en büyük etraf felaketini yaşatıyor. Denize karışan petrol ölçüsü geçmişteki felaketlere nazaran düşük olsa da bölgedeki ekosistem büyük bir tahribatın eşiğinde olduğu görülüyor. Geçmişte yaşanan büyük petrol sızıntısı felaketlerinden farklı olarak, Mauritius’taki sızıntı dünya çapında ehemmiyet taşıyan, muhafaza altındaki iki deniz ekosisteminin ve Blue Bay deniz parkının yakınında yaşandı. Hasebiyle sızıntının etrafa verebileceği ziyanla ilgili kaygılar, denize karışan petrolün ölçüsünden çok, sızıntının yaşandığı yere odaklanıyor.

Liman kenti Mahebourg kıyısında, sayısız Bollywood sinemasına mesken sahipliği yapmış kristal berraklığındaki turkuvaz denizin ve mavi lagünlerin yerini siyah ve kahverengi tonları almış durumda.MV Wakashio isimli tanker Mauritius’taki resiflerde Temmuz ayı sonlarında karaya oturdu ve geçtiğimiz hafta Perşembe günü tonlarca petrol tankerden denize sızmaya başladı. Ana kara Pointe D’Esny ile Ile-aux-Aigrettes ortasındaki petrol sızıntısı, uydu imgelerine yansıdı.

Lagünlere 1000 tondan fazla petrolün sızdığı düşünülüyor. Adadan gönüllülerin yardımıyla geniş çaplı bir temizleme operasyonu başlatıldı. Başbakan Pravind Jugnauth, geminin karaya oturmasından yaklaşık iki hafta sonra, 7 Ağustos’ta “ulusal acil durum” duyuru etti.

BİYOÇEŞİTLİLİĞİN MERKEZİ

Mauritius, bölgeye has bitki ve hayvanların ağırlaştığı bir biyoçeşitlilik noktası. Petrol sızıntısının yaşandığı bölgede bulunan eski Greenpeace uzmanı Sunil Mokshananda, BBC’ye konuşarak, “Rüzgar ve su akıntısının istikameti bize yardım etmiyor, bilakis petrolü yaşamsal değere sahip deniz ekosistemlerine yanlışsız taşıyor” dedi. Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’ne nazaran Mauritius’taki deniz ekosistemi 800 balık tipini, 17 deniz memelisi cinsini ve iki kaplumbağa cinsini içeren 1700 farklı cinse mesken sahipliği yapıyor.

Mercan resifleri, deniz yosunları ve mangrovlar, Mauritius sularını biyoçeşitlilik bakımından zenginleştiriyor. İngiltere’deki Brighton Üniversitesi’nden deniz biyoloğu Dr. Corina Ciocan, “Dünyada bu kadar varlıklı biyolojik çeşitliliğe sahip çok az deniz kaldı. Petrol sızıntısı buradaki neredeyse her şeyi etkileyecek” diyor ve ekliyor:

“Mesele yalnızca suyun yüzeyinde gördüğünüz hafif yağ yüzeyi değil. Yağın suda çözünecek bileşenleri, yüzeyin altındaki köpüksü katman ve tabana çökecek kalıntılar da olacak ve tüm ekosistem bundan etkilenecek.”

Geminin operatörü Japon Mitsui OSK Lines, MV Wakashio tankerinin 4 bin ton petrol taşıdığını, yaklaşık 1200 ton petrolün denize döküldüğünü bildirdi. Tankerde kalan petrolün de denize karışmasından tasa ediliyordu. Başbakan Pravind Jugnauth, hava muhalefetine karşın gemideki depolarda bulunan tüm petrolün öteki yerlere taşındığını duyurdu. Polis, tankerin lagünlere neden bu kadar yaklaştığına ait soruşturma başlattı. Operatör firma Mitsui OSK Lines’ın lider yardımcısı Akihiko Ono, bir basın toplantısı yaparak şirketin neden olduğu felaket için özür diledi.

MERCAN RESİFLERİNDE TEHLİKE

Felaketin yaşanmasıyla ortaya çıkan en büyük telaşlardan birisi, “denizlerin yağmur ormanları” olarak da anılan mercan resiflerinin ziyan görmesi. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi’ne nazaran okyanus balıklarının yüzde 25’i, varlığını mercan resiflerine borçlu. Kıyıları fırtına ve erozyondan koruyan mercan resifleri, Mauritius iktisadının büyük kısmını oluşturan turizmin de en büyük desteği. ABD’nin Alaska eyaletinden memleketler arası petrol sızıntısı uzmanı ve deniz biyoloğu Prof. Richard Steiner, “Petrolle birlikte salınacak zehirli hidrokarbon, mercan resiflerini beyazlatarak ölmelerine neden olacak” diyor.

Mercanların beyazlaması, denizlerdeki ömrü tehdit eden değerli tehlikelerden birisi olarak yıllardır çevrecilerin gündeminde. Geçen yıl Solomon Adaları’nda bir tankerden sızan petrolün mercan resiflerine bulaşmasıyla ilgili hükümete yardımcı olan Profesör Steiner, yaşanan felaketi “Birkaç yüz tonluk sızıntı aslında çok fazla sayılmamasına karşın, mercan resiflerinin gördüğü ziyan çok büyüktü” kelamlarıyla anlatıyor.

GEÇMİŞ SIZINTILARIN TESIRLERI

Geçtiğimiz yıllarda yaşanan petrol sızıntıları ekolojik açıdan hassas bölgelerde yaşanmasa bile deniz hayvanlarına ve bitkilere önemli ziyanlar verdi. 2010 yılında Meksika Körfezi’nde yaşanan Deep Water Horizon felaketi ile yaklaşık 400 bin ton petrol denize karıştı. Sızıntı, planktonlardan yunuslara kadar binlerce çeşit canlının vefatına neden oldu. Sızıntının denizlerdeki canlılar üzerinde, üremede bozukluk, gelişme bozukluğu ve deride yaralanma üzere uzun vadeli tesirleri de gözlemlendi.

Güney Florida Üniversitesi’nden deniz ekolojisti Dr. Steven Murawski ve Sherry Gilbert’in The Conversation mecmuasında yer alan makalesinde, Atlantik sularında yaşayan bir balık çeşidi olan kırmızı kapanlevrek örneklerinde, sızıntıdan aylar sonra bile deri yaraları görüldüğü aktarılıyor:

“Hidrokarbonun, ekonomik ve çevresel olarak ehemmiyet arz eden lagos ve berlam balığı üzere tiplerde de vakit içerisinde devam eden ve artan tesirler yarattığına ait deliller var.”

20 BİN KUŞ HAYATINI YİTİRDİ

1978 yılında ham petrol taşıyan bir geminin Fransa’daki Bretonya kıyısında karaya oturmasıyla yaklaşık 70 milyon galon petrol denize sızdı. 320 kilometrelik kıyı şeridi petrol katmanıyla kirlenirken, milyonlarca omurgasız canlı öldü. Sızıntı nedeniyle kestirimi olarak 20 bin kuş ömrünü yitirdi, istiridye yatakları petrolle kirlendi. Uzmanlara nazaran gibisi sızıntılarda, en iyi temizleme operasyonu yapılsa bile petrolün fakat yüzde 10’u büsbütün temizlenebiliyor. Fransa, Mauritius yakınındaki Reunion adasına kirliliği tedbire ekipmanları taşıyan bir askeri uçak gönderirken, çalışmalara dayanak olmak üzere Japonya’dan 6 kişilik bir takım bölgeye sevk edildi.

Profesör Steiner, “Mauritius hükümeti çevresel tesir değerlendirmesini bir an evvel yapmalı” dedi ve ekledi:

“Bu tesir, yıllar uzunluğu süreceğe benziyor.”

Haberler.com