Tüm dünyayı etkileyen Covid-19 salgını, birtakım hasta kümeleri için daha da büyük tasalara yol açabiliyor. Crohn ya da ülseratif kolit olarak bilinen ve sindirim sisteminin tüm organlarını tutan inflamatuvar bağırsak hastalıkları da bu kümeye giriyor. Kişinin bağışıklık sistemi bilinmeyen bir sebeple sindirim sitemi kanalını örten hücreleri yabancı ziyanlı hücrelermiş üzere algılayarak savaş açıyor ve yangı başlatıyor. Ülkemizde bu problemle yaşayan yaklaşık 80 bin hasta bulunduğu kestirim ediliyor. Genç erişkin yaş kümesini etkilese de 60’lı yaşlardan sonra da ortaya çıkabilen IBH’nin ülkemizde her 100 bin şahıstan 80’inde görüldüğünü anlatan Acıbadem International Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Özdal Ersoy “Covid-19 hastalığının bağışıklık sistemi baskılanmış, ileri yaş ve diyabet, yüksek tansiyon, kronik teneffüs sistemi hastalıkları üzere yandaş hastalığı olanlarda daha ağır seyrettiği gözlendiğinden inflamatuvar bağırsak hastalığı (İBH) olanların bu pandemide merak ve tasa düzeyleri epeyce arttı” diyor.
Ortalarında Çin, İspanya, İtalya ve İngiltere üzere Covid-19 hastalığının çok yaygın yaşandığı dahil toplam 33 ülkenin tabipleri tarafından Secure-IBD isimli özel kayıt programı ile paylaşılan bilgiler, inflamatuvar bağırsak hastalığının pandemiye yol açan virüse yakalanma riskini artırmadığını gösteriyor. Dr. Öğretim Üyesi Özdal Ersoy, inflamatuvar bağırsak hastalarının Covid-19 enfeksiyonuna yakalanma riskinin sağlıklı bireylerin yakalanma oranıyla tıpkı olduğunu belirterek “Dünya Sıhhat Örgütü ve Secure-IBD data tabanına nazaran inflamatuvar bağırsak hastalığı olup Covid-19’a yakalanmış hasta sayısı çok azdır” diye bilgi veriyor.
İBH tedavisinde kullanılan kortikosteroid (kortizon), bağışıklık düzenleyiciler ile biyolojik casuslar olarak bilinen kimi özel ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayarak sindirim sistemi kanalındaki yangıyı (inflamasyonu) azaltarak hastayı tedavi ediyor. IBH hastalarının, bağışıklık sistemini baskıladığı ve bu nedenle Covid-19’a yakalanma riskini artıracağı niyetiyle tedavide kullanılan ilaçları kesmesi, IBH’nin uyanmasına ve yakınmalara yol açması nedeniyle hastayı daha riskli duruma getirebiliyor. İlaçların kesilmesinin “uykudaki hastalığın alevlenmesi, kişinin hastaneye yatışının ve ameliyat muhtaçlığının doğması, daha yüksek dozlarda bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanmaya gerek duyulması, damar yoluyla beslenmesi” üzere istenmeyen sonuçlara yol açabileceği ihtarında bulunan Dr. Öğretim Üyesi Özdal Ersoy, şunları söylüyor:
“Uluslararası ve Avrupa Crohn ve Kolit Vakfı ile ülkemizdeki İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları Derneği’nin yayınladığı Covid-19 Pandemi Kılavuzu’na nazaran, inflamatuvar bağırsak hastalığı olanların Covid-19 enfeksiyonu bulguları olmadığı sürece ilaçlarına birebir halde devam etmeli, durumlarını kendilerini takip eden hekimleriyle sıklıkla paylaşmalı. Kimi ilaç kümelerinde ilaç dozlarının azaltılması gerekiyor lakin bu ayarlamayı tabip yapmalı. Zira İBH hastası için birtakım ilaçların ağızdan ya da damardan kullanımı yahut birkaç bağışıklık baskılayıcı ilacın birebir anda kullanılması Covid-19 enfeksiyonu için risk faktörü oluyor.”
Kimi hastalar vakit zaman artan yakınmalarını baskılamak gayesiyle kendi kendilerine kimi ilaçlar kullanabiliyor. Bu tavrın salgın sırasında daha da arttığına değinen Dr. Öğretim Üyesi Özdal Ersoy, “Salgına yakalanma korkusu nedeniyle hastaneye gitmekten kaçınan hastalar, tedavilerine kortizon ilaçlarını ekleyebiliyor. Halbuki doktora müracaattan yapılan bu tedavi değişiklikleri hastaya daha fazla ziyan verebiliyor. Hasta şayet yakınmalarında bir artış olursa, şahsî korunmasına da dikkat ederek (maske, el hijyeni ve toplumsal aralığa uyum) hastaneye başvurup ilgili doktora muayenesini olmalı, gerekli tedavisini almalı” diye konuşuyor.
Birçok IBH hastası Covid-19’a yakalanacağına dair kaygı nedeniyle gerilim yaşıyor, bu da şikayetlerinin artmasına neden oluyor. Dr. Öğretim Üyesi Özdal Ersoy, “Bu hastalarda gerilim, hastalığın seyri açısından çok değerli. O nedenle gerilim seviyesini düşürmeye itina göstermeleri gerekiyor. Her kişi üzere, hami önlemleri almaya devam etmeli ve yüksek streslerine karşı kendilerini rahatlatacak hobileriyle uğraşmak üzere kimi rahatlatıcı aktiviteler yapmalılar. Natürel şayet IBH hastası Covid-19’a benzeyen bir belirti oluşursa, herkesin yaptığı üzere çabucak hastaneye başvurmalı” diyor.
Pandeminin pik yaptığı süreçte İBH hastalarının hayat kalitesini yükseltecek lakin aciliyeti olmayan tüm ameliyatlar erteleniyor. İBH hastalarında karın içinde gelişebilecek abseleri ameliyat yerine radyoloji kısımlarında boşaltılabiliyor. Fistül tedavileri de ekseriyetle aciliyet gerektirmiyor. Buna rağmen İBH hastasında bağırsak tıkanması, delinmesi, yaygın karın zarı iltihapları, şiddetli bağırsak kanamaları yaşanması durumunda pandemi açısından gerekli tedbirler alınarak ameliyatlar yapılıyor.
Kaynak: Bültenler
Haberler.com
