Son dakika haber: Bakan Varank: "4 aşı adayımız hayvan deneylerini başarıyla tamamlamış durumda"

Bakan Varank: “4 aşı adayımız hayvan deneylerini muvaffakiyetle tamamlamış durumda”

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank:

“Faz 2 klinik etap için hazırlıklar yapıyoruz. İnsan deneylerine geçmek için gerekli olan inançlı üretim onayını iki tesisimizden bir tanesi aldı”

“Covid-19 Türkiye Platformu’nun bu birlikte geliştirme ve birlikte başarma yaklaşımı, memleketler arası alanda yenilikçi bir model örneği oldu”

“Gerek Covid-19 Türkiye Platformu’nda, gerek TUSEB takviyeli projelerde çalışan siz bedelli bilim insanlarının atacağı her adım ülkemizdeki aşı ve ilaç kesimine çağ atlatacak”

“Bu çerçevede şu aşı çeşitleri üzerinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz; inaktif aşı, adenovirüs aşısı, virüs gibisi parçacıklara dayalı aşı, dünyada birinci sefer geliştirilen ASC zerrecik teknolojisine dayalı rekombinant aşı adayı”

“Bugün geldiğimiz noktada görüyoruz ki bilhassa devletimizin verdiği teşviklerle Türkiye’de çok kıymetli altyapılar kuruldu. Biz buralarda aşı üretme kabiliyetine sahibiz”

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, görüntü konferans tekniğiyle TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu Aşı ve İlaç Konferansı’na katıldı. Toplantıda açıklamalarda bulunan Bakan Varank, “Platformun birinci toplantısını yaptığımız ocak ayından bu yana ülkemiz yerli aşı ve ilaç teknolojilerine yönelik kıymetli kabiliyetler edindi. Bilim insanlarımız birinci günden bu yana adeta vakte karşı bir yarış halinde olduklarının şuurunda hareket ediyorlar. Salgınla uğraşta sıhhat işçilerimiz alanda insanüstü bir çabayla çalıştılar. Vefat edenler oldu, Allah rahmet eylesin. Birebir onlar üzere bilim insanlarımız da laboratuvarlarında sabahladılar, büyük bir sorumluluk ve seferberlik ruhu içerisinde çalışmalarını sürdürdüler. Bu platform çatısı altında 49 farklı kurum ve kuruluştan 500’e yakın araştırmacımız bir ortaya geldi. Bilgilerini, emeklerini ve kaynaklarını birleştirdiler. Ortak tehdide karşı farklı disiplinleri bir ortaya getirdiler, araştırma altyapılarını paylaştılar. İşte Covid-19 Türkiye Platformu’nun bu birlikte geliştirme ve birlikte başarma yaklaşımı memleketler arası alanda yenilikçi bir model örneği oldu. Asya’dan Güney Amerika’ya kadar birçok ülke bu modeli hem takdir hem takip etti. Bugün geldiğimiz noktada Covid-19 Türkiye Platformu çatısı altındaki bilim insanlarımız, tedavi odaklı 9 ilaç geliştirme projesi ve bağışıklık kazanılmasına yönelik 8 aşı geliştirme projesi olmak üzere toplam 17 proje yürütüyorlar. Ben bu vesileyle kahraman bilim insanımız başta olmak üzere bu 17 projeye emek veren bütün arkadaşlarımı, hocalarımı canı gönülden tebrik ediyorum. Bugün ayrıyeten Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı’nın takviyeleriyle yürütülen 5 aşı projesinden iki adedinin yürütücüsü de bizlerle birlikte. Bunlardan biri faz çalışmalarına geçen, başkası de faz etabına yakın olan aşı adaylarından biri. Ben bu vesileyle Erciyes Üniversitesi’nden Aykut hocaya ve Hacettepe Üniversitesi’nden Serhat hocaya da hoşgeldiniz demek istiyorum” sözlerini kullandı.

“Sağlıktan eğitime, güvenlikten ulaşıma ve istihdama kadar dinamik ve kapsayıcı önlemler geliştirdik”

Pandemi sürecinde değişikliklere süratli bir biçimde adapte olduklarını belirten Bakan Varank, “Küresel salgın sürat kesmiyor. Önleyici siyasetlere, alınan sayısız tedbire karşın ülkeler hala tekrar kapatmaları, daha kapsamlı kısıtlamaları konuşuyor. Bilhassa iki konuda ülkeler için büyük bir yük kelam konusu. Birincisi iktisat, ikincisi sıhhat sistemi. Güçlü ve proaktif idare anlayışına sahip olmayan, sıhhat altyapılarına gerekli yatırımları yapmayanlar ne yazık ki başarılı bir imtihan veremiyor. Hamdolsun Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin faal ve süratli idare anlayışı sayesinde Türkiye bu imtihanı muvaffakiyetle veren ülkeler ortasında. Birinci günden itibaren ilgili bakanlıklarımızın da uğraşıyla yerinde ve yanlışsız adımlar attık. Sağlıktan eğitime, güvenlikten ulaşıma ve istihdama kadar dinamik ve kapsayıcı önlemler geliştirdik. Değişikliklere süratle adapte olabildik ve üretim kabiliyetlerimizi en hakikat biçimde yönlendirdik. Güçlü sanayi altyapımız, gelişmiş Ar-Ge ve inovasyon marifetlerimiz ve uyguladığımız tesirli siyasetlerle birçok alanda müspet ayrıştık. Bu periyotta arz kahrı çekmediğimiz üzere, çok sayıda dost ülkeye yardım elimizi uzattık, mazlumlara nefes olduk. Bilimi de teknolojiyi de insanlık faydasına kullandık” biçiminde konuştu.

“Tasarım, prototip aşı ve hayvan çalışmaları evreleri sonrasında toplam 4 aşı adayımız hayvan deneylerini muvaffakiyetle tamamlamış durumda”

Faz 1’in ötesinde Faz 2 klinik kademe için hazırlıklar yapıldığının altını çizen Varank, “Hiçbir salgın üzere korona virüs salgını da sonsuz değil. Tahminen de bu gündem aylar sonra hayatımızdan büsbütün çıkıp gidecek, unutulacak. Lakin bu sürecin sonunda aşı teknolojilerinde yerli ve ulusal tahliller geliştirip üretebilme kabiliyetine sahip bir Türkiye kalacak. İşte gerek Covid-19 Türkiye Platformu’nda, gerek TUSEB dayanaklı projelerde çalışan siz pahalı bilim insanlarının atacağı her adım, ülkemizdeki aşı ve ilaç kesimine çağ atlatacak. Ben, platformdaki aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarımızdan da kısaca bahsetmek istiyorum. Biliyorsunuz kamuoyu bu süreçleri çok yakından takip ediyor. Halkımız bu işlere ilgi duyuyor. Onları bu toplantılarla bu türlü bilimsel çalışmalarla, şeffaf çalışmalarla bilgilendirmek de nitekim kıymetli. Dünyada çalışılan farklı aşı teknolojilerinin tamamı ve hatta daha yenilikçi metotlar Covid-19 Türkiye Platformu tarafından da çalışıldı. Bu çerçevede şu aşı tipleri üzerinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz; inaktif aşı, adenovirüs aşısı, virüs gibisi parçacıklara dayalı aşı, dünyada birinci defa geliştirilen ASC zerrecik teknolojisine dayalı rekombinant aşı adayı. Ben burada ufak bir bilgi vermek istiyorum. Birtakım gazetecilerden çok nahoş haller görebiliyoruz. Geçen gün birisi şöyle bir söz kullanmış; ‘TÜBİTAK bir tane bilim bayanı bulamamış mı?’ diye. Ben çok açık konuşacağım. Bu işler bu türlü birini bulmakla, birini bulmamakla olmuyor. Burada bilim insanları kabiliyetlerini ortaya koyup değerlendirmelerde bulunuyorlar. Bu çok yenilikçi aşı adayı da bir bilim bayanının. Nesrin hocanın çalışması. Daha Covid-19 yokken ben bu ASC teknolojisine ilgi duymuştum. Hocamızı destekliyoruz. Hasebiyle bu türlü bilim insanları ortasında ayrımcılığı da ben nitekim anlayamıyorum. DNA aşıları, mRNA aşısı ve Rekombinant Spike proteini aşısı. Tasarım, prototip aşı ve hayvan çalışmaları kademeleri sonrasında toplam 4 aşı adayımız hayvan deneylerini muvaffakiyetle tamamlamış durumda. Hayvan deneylerinin ileri bir etabı olan karşı koyma (challenge) testleri de TÜBİTAK MAM’da başarılı bir formda gerçekleştiriliyor. Böylece Faz 1’in de ötesinde Faz 2 klinik basamak için de hazırlıklar yapıyoruz. İnsan deneylerine geçmek için gerekli olan inançlı üretim onayını iki tesisimizden bir tanesi aldı” değerlendirmesini yaptı.

“Hani Favipiravir’i sentezlemiştiniz diyorlar, güya biz onlara formülü versek konutta üreteceklermiş gibi”

Türkiye’nin aşı üretiminin altyapısı olduğunu belirten Bakan Varank, “Covid-19 Türkiye Platformu, aşının yanında ilaç projelerini muvaffakiyetle yürütüyor. İlaç çalışmalarında üniversite-sanayi iş birliği kapsamında farklı uzmanlık alanları ve uzmanlar bir ortaya gelerek yeniden güç birlikteliği sağladılar. Biliyorsunuz, Favipiravir etken hususunu yerli ve ulusal olarak sentezleyerek birinci sonucumuzu elde etmiştik. Natürel burada da farklı değerlendirmeler oldu. Bir ilacın sıfırdan itibaren sentezlenmesi nedir? Endüstride bir ölçek kazandırıp rekabetçi bir fiyata ulaştırmak için tahminen orta devrelerden itibaren sentezlenmesi nedir? Bunlardan da bihaber beşerler. Hani Favipiravir’i sentezlemiştiniz diyorlar. Güya biz onlara formülü versek konutta üreteceklermiş üzere. Evet biz Favipiravir’i sentezledik. Hem de en başından itibaren sentezledik. Fakat dünyada bir ilaca gereksiniminiz varsa bunun 5. basamaktan itibaren sentezleyerek üretmeniz ve rekabetçi olmanız gerekiyorsa firmalar bunu farklı kıymetlendirebilir. Bu bizim bilimsel başarımızı asla gölgelemez. Tekrar dünyada birinci kere bilim insanlarımız tarafından Griffithsin molekülünün Covid-19’u durdurucu/azaltıcı istikameti araştırıldı. Klinik öncesi deney sonuçlarına nazaran bu molekülün enfeksiyonu önleyici ve bulaşı azaltıcı olarak kullanılmasının mümkün olduğunu bilim insanlarımız kanıtladı. Biliyorsunuz pandeminin başında şöyle tartışmalar vardı. Türkiye aşıyı geliştirse bile bunları üretecek tesislere sahip değil. Bugün geldiğimiz noktada görüyoruz ki bilhassa devletimizin verdiği teşviklerle Türkiye’de çok değerli altyapılar kuruldu. Biz buralarda aşı üretme kabiliyetine sahibiz. Esasen TİTCK’dan aldıkları onay da bunun tescili. Münasebetiyle Türkiye aşı üretme kapasitesine de sahip. Burada bir konudan daha bahsetmek istiyorum. Dün gece 3’e kadar Meclisteydim. Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü ile ilgili bir ekip savlar gündeme geldi. Bunu da tahminen kamuoyu ile paylaşmamız değerli. Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü’nde 1997 yılında son aşı üretildi. ve bundan sonra burada aşı üretimi durdu. ve 1999 yılında buradaki aşı tesisleri kapatıldı. Biz burada kimseyi suçlamak niyetinde değiliz. Burada dünyanın geldiği nokta bilhassa GMP’li üretimle ilgili yatırımları yapmadığı için bu tesisler demode oldu ve aşı üretiminden artık daldan ayrılmış oldular. Hasebiyle işte son devirde kapatıldı, Türkiye’nin kabiliyetlerinin üstü örtüldü savları gerçek değil. Refik Saydam’ın öbür araştırma laboratuvarlarıyla ilgili, halk sıhhati laboratuvarlarıyla ilgili kısımları da esasen Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü içerisinde devam ediyor. Hasebiyle biz bu projeyle gördük ki aslında Türkiye’de bu türlü bir üretim altyapısı var. Bunu da ortaya çıkarmış olduk” dedi.

Kıymetli bir konunun altını çizmek istediğini tabir eden Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, “Bu süreçte dünyadaki bilimsel çalışmaların nasıl yürütüldüğünü sizler de görüyorsunuz, bizler de takip ediyoruz. En katı kurallara sahip olan FDA’de bile nasıl ön açıcı çalışmalar yapıldığını görüyoruz. Münasebetiyle burada TİTCK’ya burada çok kıymetli vazifeler düşüyor. TİTCK’nın da bilhassa bilim insanlarımıza ön açıcı bir halde olması bu devirde işlerimizi aslında kolaylaştıracak. Liderimizle esasen görüşmelerimizi yapıyoruz. Sıhhat Bakanımız bu dayanakları veriyor. Lakin TİTCK’nın bu devirde vereceği katkıların çok değerli olduğunun da altını çizmek istiyorum” diye konuştu.