MELTEM GÜNAY İstanbul – Mimar Aysel Abasova, geri dönüştürülmüş plastikten yaptığı ‘bokashi kovası’ çalışmasıyla British Council’un düzenlediği “Hedef Sıfır Yenilik” yarışında dünya birinciliğini Türkiye’ye getirdi.  Abasova, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde mimarlık eğitimi aldı. Abasova daha sonra Barselona’da Institute for Advanced Architecture of Catalonia’da (IAAC) sürdürülebilirlik, gelişmiş teknolojiler, robotik üretim, bilgi kullanarak tasarım yapma, kodlama ve birçok öteki mevzuyu içeren yüksek lisans programını bitirdi. Türkiye’ye döndükten sonra kendi kurduğu The Back Lab’ı kuran Abasova çalışmalarını ve projeyi Milliyet’e anlattı.

Krize karşı dönüşüm

Şu an dünyanın bir iklim krizinin ortasında olduğunu söyleyen Abasova, “Tek kullanımlık plastik atıklar bu sorunun çok büyük modülü. Plastiklerin tabiatımıza ziyanının yanı sıra büyük bir kıymete ve potansiyele sahip olduğunu düşünüyoruz. Yaptığımız şey aslında geri dönüştürülmüş plastikler etrafında döngüsel bir iş planı kurmak” dedi.

Abasova, yaptıkları işi de şöyle anlattı:

“Geri dönüşüm tesislerinden yahut bireylerden plastikleri topluyoruz. Bu plastikleri tasarımlarımıza nazaran farklı renklerde karıştırıyoruz. Daha sonra bu karışımları panel makinemiz ile panellere yahut robotumuz ile büyük ölçekte üç boyutlu baskılara dönüştürüyoruz. Sonuç olarak ise büsbütün geri dönüşmüş plastiklerden oluşan eserler geliştiriyoruz. Bu sayede, aslında insanlara kendi plastiklerini geri dönüştürme gücünü veriyoruz. Ne kadar çok eser üretirsek, o kadar çok plastik çöpe dönüşmüyor.”

Herkes çöpünü dönüştürebilir

British Council’ın düzenlediği, 43 ülkeden 243 kişinin katıldığı “Hedef Sıfır Yenilik” müsabakasına da geri dönüştürülmüş plastikten üretilmiş bir “bokashi kovası” ile başvurduklarını belirten Abasova szölerini şöyle tamamladı: “Kazandığımız ödül sayesinde makinelerimizi satın alıp, kısmen atölyemizi kurduk. Bokashi, özünde herkesin kendi atıklarını, laktobasil bakteriler sayesinde fermantasyon yolu ile geri dönüştürülmesini sağlayan bir eser. Bu eserle yapmaya çalıştığımız ise insanların plastik çöplerini hoş ve tasarlanmış eserlere çevirerek, kendilerine organik atıklarını geri dönüştürme imkanı sağlamak. Bokashi kovaları üzerine çalışmalarımız sürüyor ve ilerleme kaydediyoruz. En son emelimiz sürdürülebilir materyal ve formülleri mimaride hayata geçirmek.

Nasıl yapılır?

Bokashi kompostu, mutfağınızda yapabileceğiniz ve her türlü yemek atığınızı geri dönüştürebileceğiniz bir iç yer kompost yapma metodu. Bokashi kompost kovasına konan yemek atıkları, üzerlerine ek edilen faal mikroorganizmalar sayesinde fermantasyona uğrar. Bu usul sayesinde hem çevreyi korumuş ve global ısınmayı azaltmış, hem de bahçeniz ve saksılarınız için besin bedeli çok yüksek olan, doğal bir gübre elde etmiş olursunuz.