Türkiye ve Yunanistan ortasında Doğu Akdeniz‘de karşılıklı NAVTEX duyurularıyla başlayan tansiyon artarken, Yunan uzmanlardan Atina hükümetine dikkat çeken bir ikaz geldi. Yunan siyaset bilimci Aleksis Heraklides, “Savaş her iki ülkenin fakat daha çok Yunanistan’ın felaketine yol açar” sözlerini kullandı.
Yunanistan’ın, karşılıklı NAVTEX duyuruları ve Türkiye ile Avrupa Birliği’nin (AB) diyalog davetine cevap vermemesi sonucu başlayan Doğu Akdeniz tansiyonu her geçen gün artıyor. Atina hükümeti, Fransa’dan askeri yardım isteyerek ve Meis Adası’na asker çıkararak provokatif adımlar atarken, Yunan uzmanlar değerli ikazlarda bulundu.
“TÜRKİYE’Yİ YALNIZLAŞTIRMA MANTIĞI YANLIŞ”
SYRİZA hükümeti devrinde iktisat bakanı olarak misyon yapan Efklidis Tsakalotos, Yunanistan’ın Türkiye’yi dışlamasının yanlış olduğunu belirterek “Yunanistan’ın İtalya ve Mısır ile muahedesi ve uyuşmazlıkların AB çerçevesinde giderilmesi siyaseti doğrudur ancak bu üzere mutabakatları Türkiye’yi yalnızlaştırma mantığı ile değil, içinde Türkiye’nin de yer alacağı toplu bir muahedeye öncülük yapacak biçiminde değerlendirmelidir… Bizim görüşümüze nazaran Yunanistan’ın Kıbrıs adasıyla MEB alanlarının ısrarla birleştirilmesi için sürdürülen mantık bir felaketin habercisidir. Bu tartışmalar sürdükçe bunun gerçekleşmesinin ne derece güç olduğu, milletlerarası hukuk kuralları uygulamalarının tam aksi tarafta bulunduğunun görülmesindedir” tabirlerini kullandı.
Yunanistan’ın mantıklı davranması gerektiğini söyleyen Tsakalotos, “10 km’lik kıyıya sahip olan Meis adasının kıta sahanlığı ve MEB alanı hakkı olabilir, fakat Yunanistan’ın kıta sahanlığı ile Kıbrıs adasının kıta sahanlığını birleştirecek bir yetkiye elbette sahip olamaz” dedi.
“‘DOĞU AKDENİZ’DE HER ŞEY BİZİM’ DEMEYE HAKKINIZ YOK”
Eski Dışişleri Bakanı Nikos Kocyas, Doğu Akdeniz’deki kriz patlak vermeden evvel “Doğu Akdeniz ve Ege için her şey bizimdir, bize aittir; diğer kimsenin hakkı yoktur, derseniz o vakit sorunun bir modülü olduğunuzu da kabul etmeniz lazım” demişti.
Bir sonraki Dışişleri Bakanı Yorgos Katrougalos da “Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de elbette hakları vardır. Kâfi ki memleketler arası hukuk kurallarına uygun olsun” açıklamasıyla milliyetçi çevrelerin amacına girmişti.
“BÖLGESEL MESELELER BARIŞÇIL YOLLARLA ÇÖZÜLMELİ”
Yunanistan’ın eski Maliye Bakanı ve MERA25 partisini kurarak parlamentoya giren Yanis Varufakis’in parlamento konuşmasında dikkat çeken bir teklifte bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan üzere “Doğu Akdeniz’in ıslattığı tüm ülkelerin bir masaya oturmasını ve deniz bölgelerini barışçıl bir biçimde görüşmelerini” öneren Varufakis, “Ancak o vakit kimin ne istediği, kimin provokatör olup olmadığı anlaşılır” dedi.
“MISIR MUTABAKATI VAKITSIZ OLDU”
Türk-Yunan bağları uzmanı Prof. Lukas Tsoukalis ise Türk-Yunan uyuşmazlıklarının çözülmesinde müzakerelerden öbür bir seçenek olmadığını savundu.
Ne Yunanistan’ın ne de Türkiye’nin bölgede savaş istemediğini lisana getiren Tsoukalis, “Yunanistan’ın Mısır ile son anda imzaladığı muahede Türkiye’yi incitmiştir. Mısır mutabakatı vakitsiz olmuştur. Mutabakat ya altı ay öncesinden ya da altı ay sonrasında yapılmalıydı.” diye konuştu.
“YUNANİSTAN’IN FELAKETİNE YOL AÇAR”
Türkiye’nin saldırgan bir ülke olmadığını aktaran Siyaset bilimci Aleksis Heraklides şu tabirleri kullandı:
“Türkiye’nin saldırgan bir ülke olduğunu münasebet gösterip daima silahlanmamız ve bu yüzden ekonomimize ağır ziyanlar vermemiz büyük kusurdur. Türkiye’nin Akdeniz kıyıları, neredeyse Mısır’ın kıyılarından daha uzundur. Münasebetiyle Yunanistan ileri sürdüğü tezlerle gerek Ege’de gerekse Doğu Akdeniz’de Türkiye’yi yalnızca kıyı kıyılarında hapsetmeye çalıştığı imajını veriyor. Ege’deki Yunan adaları ya da Meis adası Türk kıyılarına o kadar yakın ki, memleketler arası hiçbir duruşma, bu adalara kıta sahanlıkları ve Münhasır Iktisat Bölgeleri için (MEB) tam yetki hakkı tanıması mümkün değildir. “Savaş olur mu?” sorusuna verebileceğim tek cevap ise savaş her iki ülkenin fakat daha çok Yunanistan’ın felaketine yol açar.”
YUNANİSTAN’IN TÜRKİYE KARŞISINDA İŞLEDİĞİ 5 YANILGI
Memleketler arası Ilgiler Uzmanı Prof. Panayiotis Ioakimides ise Yunanistan’ın büyük yanılgı yaptığını söyledi. İoakimides, Yunanistan’ın Türkiye karşısında işlediği beş yanılgıyı şöyle özetledi:
1- Doğu Akdeniz’de ne Türkiye’nin ne de Yunanistan’ın duyuru ettiği bir kıta sahanlığı münasebetiyle MEB alanı yoktur. 1982 Deniz Hukuku Mukavelesi uyarınca bir ülke kıta sahanlığı duyuru edecekse karşı kıyıdaki ülke ile mutabakatı kaidedir. Kıta sahanlıkları ise ülkeler ortasında yapılacak müzakerelerden sonra belirlenir. Mukavelenin kıta sahanlıklarını ilgilendiren 83. hususu açık ve nettir. O vakte kadar hak talep edilen bölgeler ihtilaflı bölgelerdir. Son kelam milletlerarası mahkemelerdedir.
2- Ülkelerin MEB alanları o ülkenin egemenlik alanı değildir. Deniz Hukuku Mukavelesi’nin 76. hususu uyarınca yalnızca MEB alanları içindeki zenginlikler üzerinde hak sahibidir. Münasebetiyle Oruç Reis gemisinin, bölgedeki araştırmalarıyla Yunanistan’ın egemenlik haklarını değil; faraziyede varsaydığımız egemenlik haklarımızı kısmen ihlal ettiği söylenebilir.
3- MEB alanları milletlerarası sular olarak kabul edilir. Seyül seferler bütünüyle hürdür. Oruç Reis’in bölgede yüzdürülmesi yasa dışı değildir. Lakin hukuken duyuru edilmiş kıta sahanlığında araştırma yaparsa hukuka karşı gelmiş olur.
4- Yunanistan’ın Mısır ile deniz yetki alanları mutabakatı hakikat olabilir lakin zamanlama açısından kusurludur. Türkiye ile müzakerelere başlamadan bir gün evvel bu türlü bir muahede yapması, en azından uygunsuz olmuş, müzakereleri rayından çıkarmıştır.
5- Avrupa Birliği (AB) Türkiye’yi azarlıyor olabilir lakin tıpkı vakitte Atina’ya da ‘tek taraflı hareket etme; Türkiye ile diyalog masasına otur’ üzere de şiddetli bir bildiri veriyor.
DOĞAL ZENGİNLİKLERDEN ORTAKLAŞA YARARLANILMALI
Gerginliğin azaltılması durumunda tarafların birçok alanda işbirliği yapabileceğini aktaran Atina Siyasal Bilimler (Panteion) Üniversitesi’nden Milletlerarası Ilgiler Profesörü Konstantinos Filis, şöyle konuştu:
“Yunanistan, Türkiye’nin egemenlik haklarını ne reddediyor ne de Türkiye’nin ‘mavi vatan’ kavramına emsal bir kavramla bu haklarını gasp etmeye çalışıyor. İki ülke ortasındaki ihtilaflar, keyfi yorumlara meydan vermeden deniz hukuku kurallarına nazaran çözülmelidir. Bu da ya diyalog yolu ile ya da Memleketler arası Lahey Adalet Duruşması’nda mümkün olabilir.
Komşu ülkeler, tek taraflı hareketlere, tehditlere ve mecburî diplomasi (coercive diplomacy) yoluna başvurmaksızın anlaşmalıdır. Türkiye, Mısır’dan sonra bölgenin en büyük pazarına sahip olan ve her türlü bağımlılığını hafifletmeye çalışan bir ülkedir. Türkiye ile Yunanistan 1982 UNCLOS mutabakatı temelinde deniz yetki alanlarını belirlemeleri durumunda deniz alanlarının kesiştiği yerlerden çıkacak mümkün doğal zenginliklerinden, kendilerine düşen hisse oranında, ortaklaşa yararlanabileceklerdir.
Doğal gaz ve LNG kullanımı 2050 yılına kadar geçerli olacaktır. Vakit daralmaktadır. Hasebiyle yatırımlarda, kararlarda ve muhtemel sinerjilerde geç kalınmamalıdır. Ve en değerlisi: bölgemizin refaha ulaşılabilmesi için komşu ülkeler ortasındaki bağların istikrarlı hale gelmesi ve memleketler arası hukuk temelinde işler bir modus operandi bulunması kaidedir.”
“İKİ ÜLKE MASAYA OTURMALI”
Türkiye ve Yunanistan ortasındaki mümkün savaşın büyük felaketlere yol açacağını kaydeden Avrupa İnsan Hakları Duruşması Eski Lideri Prof. Hristos Rozakis “iki ülkenin kıta sahanlıklarını belirlemeleri için diyalog masasına oturmaları” gerektiğine ve “diyalogtan bir sonuç alınamazsa, tarafların ortak bir tahkimname ile Memleketler arası Lahey Adalet Divanı’na başvurmalarının” en mantıklı yol olacağına dikkat çekti.
Meis Adası konusunda Türkiye’ye hak veren Rozakis ülkede başta milliyetçiler tarafından olmak üzere maksat tahtasına konmuştu.
Rozakis görüşlerini kamuoyu ile şu halde paylaşmıştı:
“Meis adası en yakınındaki Yunan adası Rodos’tan uzak, Türkiye kıyılarına çok daha yakındır. Yunanistan’ın tezleri maksimalist tezlerdir. Kaldı ki Türkiye’nin Akdeniz’deki kıyıları, Kıbrıs adasının kıyılarından daha uzundur.”
Haberler.com
