Zaman Müzesi, geçmişi günümüze taşıyor

Vakit Müzesi, geçmişi günümüze taşıyor

KONYA – Konya’nın 5 bin yıllık tarihi mahallesi Sille’de bulunan Vakit Müzesi, Osmanlı ve Cumhuriyet periyoduna ilişkin eserler ile Roma devrine kadar uzanan vakit kavramıyla ilgili birçok yapıtla geçmişi günümüze taşıyor.

5 bin yıllık tarihi geçmişe sahip olan Sille’de turizmin geliştirilmesi kapsamında Sille Şapeli’nde kurulan Vakit Müzesi, yerli ve yabancı ziyaretçilere konut sahipliği yapıyor. Civarındaki mezarlıkla iç içe olan müze, Osmanlı ve Cumhuriyet devrine ilişkin vakit ile ilgili birçok yapıtla geçmişi günümüze taşıyor. Müzede Osmanlı ve Cumhuriyet devrine ilişkin özel tasarım saatler, Osmanlı paşaları tarafından düzenlenen ruznameler, cep ve masa takvimleri ve resmi dairelerde kullanılan el yazma-baskı takvimler yer alıyor. Ayrıyeten altın, gümüş köstekli cep saatleri, Türk Hava Kurumu’na ilişkin vilayetlere nazaran coğrafik ve ekonomik dataların bulunduğu cetvelli takvim, Roma periyoduna ilişkin arkeolojik güneş saati örneği üzere eserler yer alıyor.

Vakit Müzesi sorumlusu Ahmet Konuş, müzenin bulunduğu yapının aslında bir şapel olduğunu anlatarak, “Mezarlığın içinde yapılmış küçük bir kilise lakin yıkık, dökük, harabe bir durumdaydı. Buradaki gayrimüslim halk 1923 yılında yapılan mübadele muahedesiyle Yunanistan’a gönderiliyor. Onlar gittikten sonra yıkılıyor. Harabeye dönüyor. Selçuklu Belediyemiz burayı tekrar restore etti. 2012 yılında kendi biçimine uygun olarak onarımını tamamladılar. Daha sonra nasıl kıymetlendirebiliriz diye düşünürken vakit müzesi fikri oluşuyor. Civarı mezarlık olduğu için doğum, mevt, vakit kavramından çıkıyor bu fikir de. Vakit Müzesi yapalım diyorlar. Sonra yapıtlarımız toplandı. Yapıtlarımız genelde Osmanlı devri yüklü olarak. O devirlerde kullanılan eski saat çeşitleri, Osmanlıca takvimler, saatler şimdi yapılmamışken ya da çok yaygınlaşmamışken kullanılan vakit ölçü araçları, bunları sergilediğimiz Türkiye’nin birinci ve tek Vakit Müzesidir. Tarihi Kentler Birliği’nden süreklilik mükafatı de almıştır müzemiz” dedi.

Bilgisayarın atası usturlap

Müzenin en kıymetli yapıtlarından biri olan usturlaba değinen Ahmet Konuş, “Zamanla ilgili çok kıymetli bir araç. Usturlabın Türkçesi ‘yıldız yakalar’ manasına geliyor. Her ne kadar bizdeki eser Osmanlı periyodu olsa da aslında birinci keşifleri 900’lü, binli yıllar ve Mısırlı İslam alimleri. Kullanımı; usturlabın üzerinde daireler var, ortada ince uzun bir çubuk var, onları Güneş’e, Ay’a ya da yıldızlara hangisinden ölçüm yapılacaksa onlara nazaran çevriliyorlar. Onların denk geldiği açıları, dereceleri hesaplayıp başta ibadet vakitleri olmak üzere binden fazla ölçümü binde 4 üzere, binde 5 üzere çok düşük bir sapma hissesiyle hesaplayabildikleri astronomik bir araç. Neler yapmışlar bu usturlaplarla? Örneğin, hayvan figürlerini görebiliriz. Evvelce Türklerin de kullandığı, günümüzde hala Çin’de kullanılan 12 hayvanlı takvim, Çin takvimi bu takvimin simgeleri. Takvim olarak kullanılıyor. Burçların simgeleri var. Astronomik, astrolojik hesaplamalar yapılıyor. Denizciler çok kullanıyor. İstikametlerini bulurken bulundukları yeri bile saptayabiliyorlar bir pusula üzere, GPS aygıtı üzere. Sinüs, kosinüs, tanjant, kök, karekök üzere trigonometriksel, matematiksel hesaplamalar, mevsimler, burçların beşerler üzerindeki mevsimsel, dönemsel tesirlerini bile hesaplayabilmişler. Bunu da yüz sözlerinden anlıyoruz. Kimileri gülüyor, kimileri fikirli, kimileri kızgın. Bu özelliklerinden ötürü da bilgisayarın atası olarak isimlendiriliyor. Saatler yaygınlaşıncaya kadar çok faal ve birçok medeniyet tarafından kullanılan bir araç” diye konuştu.