Hayalle başlayıp Avrupa'nın en iyisi oldular

Hayalle başlayıp Avrupa’nın en iyisi oldular

Avrupa Müze Forumu tarafından düzenlenen müsabakada Kenan Yavuz Etnografya Müzesi Silletto büyük mükafatını kazandı

Müzede Anadolu’nun kültür mirası geleceğe taşınıyor

BAYBURT – Türkiye’de nüfusu en az vilayet olan Bayburt’un Beşpınar köyünde Anadolu’nun kültür mirasını geleceğe taşımak hedefiyle kurulan Kenan Yavuz Müzesi, Avrupa Müze Forumu tarafından düzenlenen European Museum of the Year Award yarışında Avrupa’nın en iyisi olarak Silletto büyük mükafatını kazandı. Müzenin kurucusu Kenan Yavuz, “Hayalle başlayıp Avrupa’nın en iyisi olmaktan gurur duyduk” dedi.

İşadamı Kenan Yavuz’un doğup büyüdüğü Bayburt Beşpınar köyünde kurduğu etnografya müzesi Avrupa Kurulu himayesindeki Avrupa Müze Forumu tarafından düzenlenen müsabakada Silletto büyük mükafatını kazandı.

Avrupa Müze Forumu yaptığı açıklamanın ödül münasebetinde, “Yerel halkın dayanağı ve iştiraki ile birlikte gerçekleştirdiği kültürel çalışmalar, kırsal hayat zenginliğini temel alarak, toplumsal ve ekonomik hayatın canlanmasında çok başarılı ve örnek projelere imza atmak, son yüzyılda dramatik sosyo-ekonomik dönüşümler nedeniyle yaşanan göç sıkıntısını gündeme taşımak, lokal halkın hayatını ve kıssalarını kurumsal bir kimlik ile tanıtmak, bölgenin tarihi ve kültürel mirasını örneklendirerek dünyaya taşımak ve sosyo ekonomik hayatına katkı koymak” sözlerine yer verdi.

2012 yılında Kültür Konutu olarak açılan Kenan Yavuz Etnografya Müzesinin her geçen gün büyümeye başladığını söz eden Furkan Yavuz, “Bayburt’tan, etraf vilayetlerden ziyaretçiler geldikçe bizde projenin ne kadar büyüyebileceğini fark ettik. Geçtiğimiz yıllar bu Avrupa Müze Forumu tarafından düzenlenen müsabakaya katılmak, finale kalmak, ödül almak bir hayal olmaya başladı. 1,5 sene evvel müsabakaya müracaatımızı yapmaya başladık. Uzun, şiddetli bir süreç oldu bizler için. Yurtdışından heyet üyesi geldi müzemizi gezdiler. Daha sonrasında tanıtım sineması oluşturduk. Bunu da yaparken her vakit özümüze bağlı kaldık. Daha sonra müsabakada finalist olduğumuzu öğrendik. Geçen yıl İngiltere’de bu sene Rusya’da gerçekleşecekti merasim. Covid-19 sebebiyle bu sene online olarak merasim gerçekleşti. Kenan Yavuz Etnografya Müzesinin ismini duyunca çok heyecanlandık, keyifli olduk. Artık Silletto mükafatı sahibi olarak Avrupa komitesinin şemsiyesi altında, bu türlü bir tanınmışlığa sahip olmak, inanılmaz bir ilgi odağı olduk. Herkesi müzemizi görmeye davet ediyorum” dedi.

Bayburt’a 40 kilometre uzaklıkta bulunan Demirözü vadisindeki ‘Demirözü Baraj Gölü’nün çabucak yakınında, bugünkü ismiyle Beşpınar denilen köyde 8000 metrekarelik alan içerisinde inşa ettiği müzenin Anadolu, alın terinin, paylaşmanın, muhabbetin ve el emeği göz parıltısı ile bezenmiş toprakların ismi olduğunu kaydeden Kenan Yavuz Etnografya Müzesinin kurucusu işadamı Kenan Yavuz, “Doğup büyüdüğüm topraklara borcumu ödemek hedefiyle toplumsal sorumluluk projesi olarak on yıllık bir emek sonucu ailem ile birlikte kurduğum müzenin, milletlerarası alanda böylesine büyük bir ödül ile taçlandırılmış olmasından gurur duyuyorum. Emelimiz; Anadolu’nun kültür mirasını ve büyük medeniyetimizin izlerini geçmişten geleceğe taşımaktır. Değişmemesi gereken güzelliklerimizi korumak ve zaman-mekan bağlantısı içerisinde yeni kuşakların dimağında canlı tutmak zorundayız. Çünkü, yer olmadan medeniyetimizi yeni jenerasyonları hafızasına nakşetmek mümkün olmayacaktır. Yaşanmışlıktan hareket ederek, köylerimizde virane olan meskenlerden topladığımız taşlar ve ahşaplar ile 26 farklı yerden oluşan 15 bin metrekare büyüklüğe ulaşan bir köy inşa ettik. Gördüğümüz ağır ilgi ve talep nedeniyle, Selçuklu mimarisi ile “han” biçiminde bir konaklama tesisini de önümüzdeki turizm dönemine yetiştireceğiz. Kültür ve tecrübe turizmine öncülük edecek tesisimize ‘Taşların Konuştuğu Yer Loru Han’ ismini verdik. Bayburt’un kadim kültürünü, Dedem Korkut’u, Şair Zihni’yi, Ağlar Baba’yı tanıtacak, lokal folklörümüzün tüm inceliklerini, dokusunu ve kokusunu müze ziyaretçileri ve konukları ile paylaşacak, onların birer kültür elçisi olarak Bayburt’tan ayrılmalarını sağlamaya çaba edeceğiz.” dedi.

Avrupa’nın en iyi müzesi seçilmekten epeyce keyifli olduklarını kaydeden Kenan Yavuz, “Avrupa Müzecilik Forumu Avrupa Kurulunun şemsiyesi altında her yıl Avrupa’daki en iyi müzelerin ödül süreçlerini belirliyor, tanımlıyor. 5 ana kategoride süreç çalışıyor. Bütün Avrupa çapında yapılan müracaatlar sonucunda ana kategorideki mükafatlar veriliyor. Ayrıyeten birde teşvik mükafatı veriliyor. Bu yıl biz bu 5 ana kategoriden biri olan Silletto mükafatını almış olduk. Çok memnunuz. Silletto’nun manası şu. Dünya kültür mirasına odaklanmış bir ödül bu. Bulunduğu bölgede kültürel bedellerin kökleriyle buluşmuş, örneklendirerek toplumun gündemine taşınmış projeler üretilmesi. Bu manada Avrupa’da yılın müzesi olarak seçilmiş olduk. Ayrıyeten bu süreçte ülkemizden Troya 2020 yılının ve Odunpazarı Müzesi de 2021 yılının teşvik mükafatını, özel mükafatını almış oldular. Onları da tebrik ediyoruz” diye konuştu.

Kenan Yavuz’un eşi Sibel Yavuz’da, “Bu mükafatı aldığımız için çok memnunuz ailecek. Hem vatanımız ismine hem Bayburt ve köyümüz ismine. Daha nicelerine inşallah. Bu müzenin oluşumu aslında başlangıçta kayınvalidem ve kayınpederimin temel yola çıkışıyla, buraya gelişiyle başladı. Köyde bir konut yapmak istediler. Vaktinde ayrılmışlar buradan. Tekrar geri dönüş yapmak istiyorlar yazları kalmak için. Köyde bir yer istiyorlar olmuyor. Gelip tarlanın içerisine mesken yapıyor kayınvalidem. Bende çok sevmiştim burasını. Suyun yanında, pak hava, köyü uzaktan seyrediyoruz. Sonra vakit içerisinde o mesken bize küçük gelmeye başladı. Bir konut yapma niyetiyle yola çıktık. Büyük bir konut yaptık buraya. Bütün kardeşler, eş, dost gelsin hoş vakitler geçirelim diye. Sonra stant salonu oluşturduk, küçük çapta, gelen giden gezsin, köyün ufak tefek araç gereçlerini sergileyelim dedik. Milletin güzeline gitti. Öylelikle büyüdü. Biz bile inanamıyoruz bu evreye geldiğimize. Bu grup işi, yürek işi, his işi. Burada samimiyet kazandı, doğallık kazandı” halinde konuştu.

Kenan Yavuz Etnografya Müzesi’nin içerisinde neler var?

Müzede bulunan onlarca değerli figürlerden biri de ‘Gelin Direği’, olup müzenin düzü koşu kısmında bulunmaktadır. Müzede kurulan Gelin Direği, Bayburt köy konutlarının, aile hayatını en hoş manalandıran kısmı olarak biliniyor. Düğünün son etabında yeni meskenine giren gelin, ailenin artık temel direği olmuştur. Bu direğin ritüeli ise “Damat konutuna birinci adımını atan gelin, direğin önünde konuk edilir ve kendisine güzel geldin manasına gelen halay çekilir”. Yer ve insanı bütünleştiren ve sevgi ile kuşatan bu mükemmel gelenek, müzedeki köy konutunda bugünden geleceğe taşınmaktadır. Tekrar burada kıymetli kesimlerden biri de küplerdir. Anadolu bayanı, harman sonrası eserleri çanaklara yani küplere koyar, müdafaaya alır ve vakti gelince paylaşır. Konutundaki yiyeceklerinin en değerli olanını, konuğu için saklar. Tekrar burada yapılan kıymetli ritüellerden biri de Harman şenlikleridir. Köyde, Kenan Yavuz’un dedesinden ve babasından kalan, ‘Dedecük’ denilen tarlada, oğlu Furkan Yavuz eşliğinde hasat merasimi yapılmıştır. Müzenin içinde bir köy konutu, bir gecekondu, bir Konak, Türkiye’de 1950’li yıllarından itibaren milyonlarca insan Bayburt bölgesinden yola çıkarak yatağını, yorganın kaparak İstanbul ve öteki büyük kentlere göç ederek gecekondu olarak isimlendirilen konutlarda yaşamaya başladı. Müzede yer alan gecekondu, köy meskeninin yanında, geriye gidişi, büyük aileden parçalanmış aileye geçişi temsil etmektedir. Su değirmeni; Su değirmeninde öğütülen un ile en sağlıklı ve en doğal ekmek yapılmaktadır. Bezir yağı değirmeni, zeyrek ve keten yağı olarak da bilinen bezir yağı, geçmişte ve günümüzde sıhhat kesiminde kullanılmaya devam etmektedir. Endüstriyel metodlar ile üretilmeye devam eden yağ geçmişte değirmen metodu ile üretilirdi. Yüzlerce yıl öncesine ilişkin bezir yağı taşı simüle edilerek bezir yağı değirmenine uyarlandı. Anfi tiyatro ve açık hava sineması, köyün çocuklarının ve gençlerinin kentlere göç etme nedenini ortadan kaldırmak için yapılmıştır ve burada gösterimler yapılmaktadır. Dede Korkut Türk kimliği kütüphanesi, burada Bayburt edebiyatının ve tasavvufunun şair ve müelliflerine ilişkin kitaplar ile Türk kimliğinin klasikleri olan fikir, araştırma, roman ve çocuk masalları bulunmaktadır. Tandırlık; tandırlık, doğal ömrün vazgeçilmezi, demlenmiş çaylara, sımsıcak ekmeklere, kızarmış çöreklere doyumsuz lezzet veren Anadolu konutlarının en sıcak kısmıdır. Daimi çinimaçin stant alanı, Orta Asya’daki Türklerin birinci yazılı mezar taşları ‘balbal’ ile Anadolu Selçuklu çini motiflerini birleştiren Çinimaçin standı müzenin daimi stant alanında sergilenmektedir. Çayevi- konukların çay kahve içerek dinlenmeleri için inşa edilmiştir. Loru Han, Selçuklu hanlarındaki mimariye yakın ortası avlulu ve tek katlı taş bir butik otel inşa ediliyor. Yakın vakitte otel de hizmet verecek. Müze otel olacak biçimde bir dizayn ile birlikte müzenin toplam büyüklüğü 14.000 metrekareye ulaşmış olacak. Mescit, köy meydanı, kapalı stant salonları, açık stant alanları, salıncak, Bayburt güvercin kuşu meskeni, bir aşhane.